To νομοθετικό πλαίσιο της υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία περιγράφονται, αναλύονται και αξιολογούνται οι βασικότερες νομοθετικές διατάξεις που διέπουν το πλαίσιο της υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων. Οι βασικές θεματικές ενότητες καλύπτουν τους κανονισμούς που διέπουν τον τρόπο επισήμανσης των τροφίμων, τον υγειονομικό κανονισμό καθώς και νομοθεσία περί πρόσθετων στα τρόφιμα και τέλος τους κανονισμούς περί γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Αφορμή για την επιλογή του θέματος ήταν κατά κύριο λόγο το γεγονός ότι η ασφάλεια των τροφίμων σε μία κρίσιμη οικονομικά εποχή, φαίνεται να εξακολουθεί να κυριαρχεί στην σκέψη των καταναλωτών. Η ανησυχία για ποιοτικό και ασφαλές προϊόν αυξάνεται με συνεχή ρυθμό τα τελευταία χρόνια. Ορισμένα κρούσματα μειωμένης ασφάλειας, περιρρέουσες απόψεις σχετικά με ορισμένες κατηγορίες τροφίμων και οι τιμολογιακές αυξομειώσεις αυτών, διχάζουν τους καταναλωτές οι οποίοι αναρωτιούνται τελικά τι πρέπει να προτιμήσουν . Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη θέσπιση κανονισμών που θέτουν ένα αυστηρό προφίλ ασφάλειας των προϊόντων. Από την άλλη την τελευταία διετία, οι ανακατατάξεις στον δημόσιο τομέα έχουν επιφέρει αύξηση των ελέγχων με ομάδες που πλέον εμφανίζονται όχι τόσο ουσιαστικοί γνώστες αλλά πλήρως πιστοί στην παραμικρή λέξη μιας νομοθετικής διάταξης, υποβάλλοντας σε εξαντλητικούς ελέγχους ακόμα και τις πιο οργανωμένες και νομότυπες επιχειρήσεις και επιβάλλοντας ίσως δυσβάσταχτα πρόστιμα. Στο πρώτο μέρος της εργασίας γίνεται μια εισαγωγή στο θέμα της επισήμανσης ώστε να αναλυθούν στη συνέχεια στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη της επισήμανσης των τροφίμων την τελευταία 30ετία. Στο τρίτο κεφάλαιο δίνεται ο ορισμός της επισήμανσης όπου σύμφωνα την σχετική Οδηγία του 2000 ενώ στο τέταρτο και το πέμπτο κεφάλαιο περιγράφεται ο σημασία της επισήμανσης για την ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού. Στο έκτο κεφάλαιο περιγράφονται οι έννοιες της γεωγραφικής προέλευσης και η σημασία του ειδικού σήματος. Στο έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο του Α' μέρους γίνεται αναφορά τους κανονισμούς 178/2002, 1935/2004,10/2011 και 2023/2006. Συνεχίζοντας στο δεύτερο μέρος της εργασίας γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον Υγειονομικό Κανονισμό και στον στο ελεγκτικό μηχανισμό του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Επίσης αναφέρονται οι κυριότεροι νομοθετικοί κανονισμοί σχετικά με τη δειγματοληψία και ανάλυση με σκοπό τον εντοπισμό ρυπαντών στα τρόφιμα αλλά και στη νομοθεσία Reach περί πρόσθετων χημικών. Το τρίτο μέρος είναι αφιερωμένο στο μείζον θέμα των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων και τις νομοθετικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί με σκοπό τελικά την προστασία των καταναλωτών. Επειδή τα τρόφιμα αυτά είναι εξορισμού επεξεργασμένα με τρόπους οι οποίοι δεν είναι απολύτως ξεκάθαροι και καθώς δεν υπάρχει μέθοδος να διακρίνει ο καταναλωτής τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα από τα υπόλοιπα, η επισήμανση, η δήλωση δέσμευσης και οι σχετικές πολύ συγκεκριμένες αναλύσεις αποτελούν βασικό μέσο προστασίας τόσο του καταναλωτή όσο και μίας βιομηχανίας τροφίμων που χρησιμοποιεί ανάλογα τρόφιμα ως Ά ύλες. Στο πρώτο και στο δεύτερο κεφάλαιο του τρίτου μέρους γίνεται εισαγωγή και αναφορά στην διαχρονική εξέλιξη των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Ακολουθούν στα επόμενα κεφάλαια οι ορισμοί σύμφωνα με την Οδηγία 2000/18/ΕΚ και τα βασικά στοιχεία που θεσπίζουν στοιχεία για το νομοθετικό πλαίσιο σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο. Στο τρίτο μέρος παρατίθενται τα κυριότερα συμπεράσματα για το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων. Τέλος γίνεται σχολιασμός αναφορικά με την πληρότητα της τρέχουσας νομοθεσίας και πως τελικά η τήρηση της επηρεάζει θετικά ή αρνητικά τη πορεία και τη δομή των σύγχρονων αλλά και των παραδοσιακών επιχειρήσεων παραγωγής τροφίμων.