Essays on profit shifting behavior of multinational enterprises

Abstract

Η μεταφορά κερδών λόγω φορολογικών κινήτρων των πολυεθνικών επιχειρήσεων αναφέρεται σε στρατηγικές αποφυγής φόρων, μέσω των οποίων αυτοί οι πολυεθνικοί όμιλοι μεταφέρουν τα κέρδη από τις μητρικές ή τις θυγατρικές επιχειρήσεις τους που βρίσκονται σε χώρες με υψηλό φορολογικό συντελεστή στις θυγατρικές επιχειρήσεις του ομίλου που βρίσκονται σε χώρες με χαμηλό φορολογικό συντελεστή, με σκοπό να αυξήσουν τα κέρδη μετά φόρων του ομίλου. Παρόλο που η σχετική βιβλιογραφία έχει αναγνωρίσει το φαινόμενο αυτό, και υπάρχουν πολλές έρευνες που τεκμηριώνουν την ύπαρξη του, δεν υπάρχει μια παγκόσμια βάση δεδομένων που να μετρά αυτό το φαινόμενο σε επίπεδο επιχείρησης-έτους. Η παρούσα διατριβή παρουσιάζει μια τέτοια βάση δεδομένων και μελετά διάφορες σχέσεις με πιθανές μεταβλητές που καθορίζουν την μεταφορά κερδών. Πιο συγκεκριμένα, μελετάται η μεταφορά κερδών για φορολογικούς λόγους σε επίπεδο επιχείρησης-έτους για πάρα πολλές επιχειρήσεις παγκοσμίως. Η καινοτομία έγκειται στην επανεκτίμηση διαφόρων κυρίαρχων μοντέλων της σχετικής βιβλιογραφίας, χρησιμοποιώντας μη παραμετρικές μεθόδους εκτίμησης. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η εκτίμηση του φαινομένου αυτού σε επίπεδο θυγατρικής επιχείρησης-έτους. Σκοπός της διατριβής είναι να προσφέρει μια καινοτόμο παγκόσμια βάση δεδομένων σε διεθνείς οργανισμούς (ΟΟΣΑ), διαφόρους φορείς αλλά και στους υπόλοιπους ερευνητές, ώστε αυτοί να κατανοήσουν καλύτερα το φαινόμενο και να μελετήσουν τυχόν επιδράσεις του στην οικονομική δραστηριότητα. Με αυτή τη βάση δεδομένων, είναι δυνατό να μελετηθούν και να κατανοηθούν καλύτερα, πιθανές σχέσεις της μεταφοράς κερδών για φορολογικούς λόγους με άλλες μεταβλητές, όπως η ποιότητα της δημοκρατίας και των θεσμών μιας χώρας, η εταιρική διακυβέρνηση, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων και διάφορες χρηματοοικονομικές μεταβλητές, οι οποίες δεν έχουν μελετηθεί διεξοδικά μέχρι στιγμής στη σχετική βιβλιογραφία. Σε αυτή τη διατριβή, παρουσιάζονται τέσσερις καινοτόμοι δείκτες μεταφοράς κερδών για φορολογικούς λόγους σε επίπεδο θυγατρικής-έτους και χώρας-έτους. Αυτοί παρουσιάζονται για 95 χώρες κατά την περίοδο 2009-2017. Η μεταφορά κερδών για φορολογικούς λόγους διαφέρει μεταξύ των διαφόρων χωρών και κλάδων παραγωγής, αλλά παρουσιάζει ίδιες χρονικές τάσεις. Επιπλέον, είναι αρνητικά συσχετισμένη με μεταβλητές που μετρούν την ποιότητα της δημοκρατίας και των θεσμών μιας χώρας, όπως και με μεταβλητές που μετρούν την ποιότητα των χρηματοοικονομικών και τραπεζικών θεσμών μιας χώρας, και παρουσιάζει υψηλή ένταση για τις εταιρίες που είναι μοχλευμένες και που ανήκουν κλάδο των ορυκτών καυσίμων. Επιπλέον, αυτή η διατριβή προσπαθεί να εισάγει τρεις σχέσεις αιτίου-αιτιατού, μεταξύ της μεταφοράς κερδών για φορολογικούς λόγους και κατά σειρά των κάτωθι μεταβλητών: ποιότητα δημοκρατίας χώρας, άυλα περιουσιακά στοιχεία επιχείρησης και εταιρική διακυβέρνηση. Ειδικότερα, μελετά την επίδραση της ποιότητας της συνταγματικής δημοκρατίας και της επακόλουθης εξέλιξης των θεσμών μιας χώρας στις στρατηγικές μεταφοράς των κερδών των πολυεθνικών επιχειρήσεων για φορολογικούς λόγους. Επίσης, μελετά τον ρόλο των αύλων περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης στη μεταφορά κερδών για φορολογικούς λόγους και την επίδραση της ποιότητας των θεσμών σε αυτόν τον μηχανισμό. Τέλος, εξετάζει την επίδραση διαφόρων μεταβλητών της εταιρικής διακυβέρνησης (μέγεθος και εξειδίκευση της ελεγκτικής επιτροπής, δυαδικότητα του Γενικού Διευθυντή) στη μεταφορά κερδών για φορολογικούς λόγους.