Οικονομική ανάπτυξη, ακτινοβολία και ενεργειακό αποτύπωμα: η επίδραση των θεσμικών παραγόντων

Abstract

Η διατριβή αποτελείται από πέντε κεφάλαια που εξετάζουν τη σχέση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης, της ακτινοβολίας και του ενεργειακού αποτυπώματος σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από την επίδραση θεσμικών παραγόντων σε τρία επίπεδα: εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Το πρώτο κεφάλαιο περιγράφει τα κίνητρα που σχετίζονται με τα κύρια θέματα της διδακτορικής διατριβής. Το δεύτερο κεφάλαιο ερευνά κυρίως την σχέση μεταξύ των διαχύσεων της ηλεκτρικής κατανάλωσης ενέργειας και της οικονομικής ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο. Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει τη σχέση μεταξύ του συνολικού κόστους για τις υπηρεσίες ακτινοπροστασίας και τις επιπτώσεις υγείας στις περιφέρειες της Ελλάδας και πως αυτές μπορεί να επηρεαστούν. Το τέταρτο κεφάλαιο μελετά τις διαχύσεις από μια ακολουθία σοκ στην ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά κεφαλήν και του εξοπλισμού θεραπείας ιοντίζουσας ακτινοβολίας. Το τελευταίο κεφάλαιο περιέχει χρήσιμα συμπεράσματα από όλα τα προηγούμενα κεφάλαια. Το δεύτερο κεφάλαιο μελετά την πιθανή αλληλεπίδραση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και των διαχύσεων κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε παγκόσμιο πλαίσιο για 89 χώρες την χρονική περίοδο από 1990 έως 2014. Γι’ αυτό το σκοπό, εφαρμόζεται χωρική οικονομετρική προσέγγιση, ενισχυόμενη από αποτελέσματα στατιστικών τεστ για ύπαρξη είτε μιας χωρικής υστερημένης εξαρτημένης μεταβλητής και/ή χωρικών υστερημένων καταλοίπων. Επομένως, χωρικές και οικονομικές επιδράσεις εξετάζονται για εύρεση πιθανών μοτίβων για την τοπικοποίηση των ρύπων. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη επιδράσεων των περιφερειακών εξαπλώσεων του μοτίβου της κατανάλωσης ενέργειας στην οικονομική ανάπτυξη, εφαρμόζοντας χωρικές, οικονομικές, ηλεκτρικές και περιβαλλοντικές γειτονικές διαχύσεις. Η αιτία των διαχύσεων αποτελείται κυρίως από την κατανάλωση ή παραγωγή μοτίβων μεταξύ των χωρών προκαλούμενες από την κατανάλωση ενέργειας καθώς και των ρύπων. Οι διαχύσεις εξισορροπούν τους μηχανισμούς μείωσης των αποδόσεων σε κλιμακωτή συσσώρευση κεφαλαίου σε κάθε οικονομία. Από αυτή την παρατήρηση, καθίσταται ολοένα και πιο επιτακτική η καθιέρωση μηχανισμού για την ακριβή πρόβλεψη των ενεργειακών αναγκών που θα μπορούσαν να συμβάλουν με χρήσιμες πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την παραγωγή ενέργειας αλλά και αγοράς και θα είχαν σίγουρα σημαντικό αντίκτυπο στην πρόληψη υπερφόρτωσης και στην αποδοτική συγκέντρωσης ενέργειας. Το τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζει χωρικά ηδονικά μοντέλα για περιβαλλοντικούς κινδύνους και αποτελεσμάτων υγείας. Ο σκοπός του κεφαλαίου είναι να αναφέρει τις συνδέσεις μεταξύ του συνολικού κόστους υπηρεσιών για ακτινοπροστασία και των αποτελεσμάτων υγείας στην Ελλάδα τη χρονική περίοδο από το 2010 έως το 2016 σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ). Εφαρμόζεται χωρική ανάλυση σε ένα ηδονικό πλαίσιο τιμών προκειμένου να διερευνηθεί ο αντίκτυπος του συνολικού κόστους υπηρεσιών σε επίπεδο Nut 1 στην Ελλάδα. Η ενσωμάτωση γεωγραφικών επιδράσεων καθώς οικονομικών και προσωπικού υγείας επιλέχθηκαν σε αυτή τη μελέτη βασιζόμενοι σε τεστ για την ύπαρξη και το μέγεθος διαπεριφερειακών διαχύσεων σε συνδυασμό με τις δαπάνες υγείας, ιατρικού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και εξετάσεων MRI. Τα στοιχεία υποδεικνύουν έντονα ότι οι διαπεριφερειακές διαχύσεις επηρεάζουν περιφέρειες οικονομικών συνδέσεων υποδηλώνοντας πιο ισχυρές αλληλεπιδράσεις από γεωγραφικές. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με το διαχωρισμό υπηρεσιών ακτινοπροστασίας που παρέχονται από την ΕΕΑΕ, ώστε να απομονώσει το μέγεθος επίδρασης της καθεμίας στο συνολικό κόστος υπηρεσιών. Όπως αναμενόταν, τα ευρήματα μας αποδεικνύουν ότι οι υπηρεσίες μη ιοντίζουσας ακτινοβολίας έχουν την ισχυρότερη επιρροή συγκριτικά με τις υπόλοιπες υπηρεσίες. Το τέταρτο κεφάλαιο στοχεύει να ρίξει φως σε διαχύσεις έπειτα από μια ακολουθία σοκ στην αύξηση του ΑΕΠ κατά κεφαλήν και τον Εξοπλισμό Ιοντίζουσας Ακτινοβολίας για εραπεία σε 15 ευρωπαϊκές χώρες τη χρονική περίοδο 2000 - 2014. Μια πρόσφατη μέθοδος επικεντρώνεται στη σύγκλιση μεταξύ χωρικού και διανυσματικού αυτοπαλίνδρομου μοντέλου (GVAR). Η συγκεκριμένη προσέγγιση επιλέχθηκε προκειμένου να μετρήσει τις διαχύσεις και την ακολουθία των σοκ, υπό κάποιους περιορισμούς στο μοντέλο. Είναι ενδιαφέρον ότι η ανάλυση από αιφνίδιες αντιδράσεις απεικονίζουν διαφορετικά αποτελέσματα για τον Εξοπλισμό Ιοντίζουσας Ακτινοβολίας για θεραπεία και το ΑΕΠ κατά κεφαλήν από οικονομικά και τεχνολογικά σοκ αντίστοιχα. Οι άμεσες επιδράσεις ασκούν σημαντική επίδραση στην αύξηση των δύο μεταβλητών βάσει των παραμέτρων της χωρικής υστερημένης μεταβλητής. Η πιο εντυπωσιακή παρατήρηση που προκύπτει από τις έμμεσες επιδράσεις δεν είναι μόνο το θετικό πρόσημο ενός οικονομικού σοκ αλλά επίσης και το ισχυρότερο μέγεθος από ένα τεχνολογικού αντίστοιχα. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα ευρήματα, τα σημαντικά αποτελέσματα διάχυσης σε όλες τις μεταβλητές του Εξοπλισμού Ιοντίζουσας Ακτινοβολίας για θεραπεία σε άλλες χώρες είναι μεγαλύτερα από ένα σοκ ανάπτυξης του ΑΕΠ κατά κεφαλήν.