Χρηματοδότηση της καινοτομίας σε Ευρώπη & ΗΠΑ

Abstract

Στη σημερινή εποχή, η παγκοσμιοποίηση και οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία επιβάλλουν νέους τρόπους διαχείρισης της επιχειρηματικότητας και επαναπροσδιορισμό του τρόπου λειτουργίας των επιχειρήσεων. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πια, ότι η καινοτομία είναι η απάντηση στην ιλιγγιώδη ταχύτητα με την οποία τρέχουν οι εξελίξεις αυτές, ώστε η επιχείρηση να μπορέσει να επιβιώσει σε ένα τόσο πιεστικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Άλλωστε δεν είναι λίγα τα παραδείγματα παγκοσμίως όπου οι καινοτόμες επιχειρηματικές δράσεις και οι νέες ιδέες έβγαλαν από το τέλμα πολλές επιχειρήσεις ή ανέδειξαν νέες και οδήγησαν στην παραγωγή προϊόντων, ικανών να ανταπεξέλθουν στις έντονες απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας . Όσο αλλάζει όμως το σκηνικό στην οικονομία, τόσο πιο έντονη είναι η ανάγκη για αλλαγές και στην διαχείριση της καινοτομίας, η οποία απαιτεί ανανεωμένο τρόπο σκέψης και αναγκάζει τις εταιρείες να ανοίξουν τις διαδικασίες της καινοτομίας. Η τάση για στρατηγικές ανοιχτής καινοτομίας αποτελεί ένα γνήσιο φαινόμενο και γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη στον επιχειρηματικό κόσμο. Το γεγονός αυτό έχει συνέπειες για το οικοσύστημα και τις επιχειρήσεις. Οι συνέπειες αυτές δεν είναι ακόμη σαφείς. Πιθανότατα κάποιες επιχειρήσεις να το εκλάβουν ως ευκαιρία να εισαχθούν σε νέες αλυσίδες αξίας, ενώ άλλες να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε αλλαγή της αλυσίδας αξίας τους, λειτουργώντας ως ανταγωνιστές στις υφιστάμενες επιχειρήσεις. Το σίγουρο είναι πως το επιχειρηματικό περιβάλλον αλλάζει και η μεταβολή που επιφέρει η νέα αυτή τάση δημιουργεί έντονες συζητήσεις που παρέχουν την ένδειξη ότι κάτι ενδιαφέρον υπάρχει. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να καταδείξει αυτήν ακριβώς τη συσχέτιση που υπάρχει ανάμεσα στην ανάπτυξη μιας νέας επιχειρηματικότητας στο σύγχρονο κόσμο, μέσα από τη διενέργεια καινοτόμων δράσεων. Πέραν όμως από το τμήμα αυτό, ένα πολύ σημαντικό τμήμα της μελέτης καταλαμβάνει και η χρηματοδότηση όλων αυτών των καινοτόμων δράσεων, παραθέτοντας τους τρόπους, τα εργαλεία και τις στρατηγικές που υιοθετούνται, ως προς αυτήν ακριβώς τη χρηματοδότηση των καινοτομιών. Στο πρώτο κεφάλαιο της μελέτης γίνεται μια εκτενής ανάλυση στην έννοια της καινοτομίας. Περιγράφεται ο ορισμός της υπόψιν έννοιας και παράλληλα παρατίθενται οι κατηγορίες στις οποίες αυτή διακρίνεται. Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται επίσης και στα οφέλη που αποκομίζονται από την υιοθέτηση καινοτόμων δράσεων, είτε αυτά έχουν χαρακτήρα οικονομικό, είτε έχουν χαρακτήρα αμιγώς επιχειρηματικό. Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελεί μια ενδελεχή ανάλυση ως προς τις πηγές και τις μεθόδους χρηματοδότησης που μπορούν να αναληφθούν για την άσκηση καινοτόμων ενεργειών. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη επικεντρώνεται στις πηγές από τις οποίες μπορεί να γίνει άντληση κεφαλαίων για τη διεξαγωγή επενδυτικών προσπαθειών, οι οποίες αυτές πηγές διακρίνονται σε δυο βασικές κατηγορίες: στις εσωτερικές πηγές χρηματοδότησης και στις εξωτερικές πηγές. Οι εσωτερικές πηγές αναφέρονται, είτε στους ίδιους τους επιχειρηματίες που αναλαμβάνουν το ρίσκο της διενέργειας μιας επένδυσης, είτε στον κοινωνικό τους περίγυρο, όπως είναι η οικογένεια και η κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, στις εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης γίνεται ευρεία αναφορά σε μια σειρά εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση καινοτόμων δράσεων, όπως είναι τα δάνεια, τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου (venture capitals), οι επιχειρηματικοί Άγγελοι (Business Angels), κλπ. Για την όσο το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση και κατανόηση της έννοιας και κυρίως της λειτουργίας της άσκησης καινοτόμων δράσεων, αλλά και του τρόπου χρηματοδότησης αυτών, τα κεφάλαια τρία και τέσσερα παραθέτουν στοιχεία και αναλύουν το καινοτόμο επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώνεται στις δυο μεγαλύτερες αγορές του κόσμου: στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη. Παρατίθενται στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις, υφιστάμενες ή νεοσυσταθείσες, μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τις διάφορες πηγές, δημόσιου ή ιδιωτικού χαρακτήρα, ενώ στα δυο αυτά κεφάλαια σημαντικό τμήμα της ανάλυσης καταλαμβάνουν και οι στόχοι που επιδιώκονται να υλοποιηθούν, μέσω της χρηματοδότησης αυτής των καινοτομιών. Η εργασία ολοκληρώνεται με το πέμπτο κεφάλαιο, στο οποίο γίνεται οικονομετρική ανάλυση μέσω μοντέλων απλής παλινδρόμησης με στόχο να εξετάσουμε αν και κατα πόσο τα έξοδα σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D), σε συνδυασμό με άλλες μεταβλητές, έχουν επίδραση στην αποδοτικότητα και παραγωγικότητα διαφόρων ευρωπαικών και αμερικάνικων επιχειρήσεων.