Το ψηφιακό νόμισμα Bitcoin

Abstract

Τα κρυπτονομίσματα ενώ μερικά χρόνια πριν ήταν άγνωστα στο ευρύ κοινό και αποτελούσαν μελέτη μόνο για όσους ασχολούνταν με το αντικείμενο της πληροφορικής, στις μέρες μας-δηλαδή μόλις επτά χρόνια μετά την εμφάνισή τους, είναι γνωστά και μέρος της καθημερινότητας πολλών ανθρώπων. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια μορφή ηλεκτρονικού χρήματος που χρησιμοποιείται ως μέσο συναλλαγών και από ότι φαίνεται τα κρυπτονομίσματα θα αποτελέσουν το κυρίαρχο νόμισμα σε μια μελλοντική παγκόσμια ψηφιακή οικονομία. Η χρησιμοποίηση κρυπτονομισμάτων έχει πληθώρα από πλεονεκτήματα τα οποία δεν περιορίζονται μόνο σε οικονομικά στοιχεία-όπως είναι το μικρότερο κόστος τους σε σχέση με τα παραδοσιακά νομίσματα, αλλά καλύπτουν και άλλα σημαντικά κρίσιμα κομμάτια όπως είναι η ενίσχυση της διαφάνειας των συναλλαγών και η ιδιότητά τους να αντιστέκονται στον πληθωρισμό. Οι διαφορές των κρυπτονομισμάτων σε σχέση με τα παραδοσιακά νομίσματα δεν είναι πολλές αλλά είναι σημαντικές. Τα κρυπτονομίσματα δεν εμφανίζονται σε φυσική μορφή καθώς χρησιμοποιούν κρυπτογραφία για την κωδικοποίηση και την απόκρυψη των πληροφοριών με χρήση μαθηματικών μοντέλων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η διατήρηση του προσωπικού απορρήτου του κάθε χρήστη καθώς και η εγκυρότητα των συναλλαγών. Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία δημιουργίας τους επιπλέον, καθιστά δύσκολη την πλαστογράφησή τους και τα κάνει να μην έχουν την ανάγκη κάποιου «διαχειριστή» όπως για παράδειγμα τράπεζα ή κράτος. Στην παρούσα εργασία θα αναλύσουμε τον τρόπο παραγωγής και διανομής των μεγαλύτερων κρυπτονομισμάτων και θα επικεντρωθούμε κυρίως στο κρυπτονόμισμα Bitcoin που είναι το πρώτο κρυπτονόμισμα στην ιστορία και εκείνο με την μέχρι στιγμής μεγαλύτερη απήχηση. Το έγγραφο με τις λεπτομέρειες της δημιουργίας του Bitcoin δημοσιεύτηκε το 2008 αλλά ουσιαστικά η ιδέα για τα κρυπτονομίσματα είχε διατυπωθεί πολύ νωρίτερα από τον Αυστριακό οικονομολόγο F. A. Hayek το 1976. Ο ίδιος στο βιβλίο του με τίτλο: Αποκρατικοποίηση του Χρήματος (Denationalisation of Money), περιέγραφε ένα νομισματικό σύστημα όπου δεν θα ελέγχεται από κάποια κυβέρνηση και θα υπάρχουν νομίσματα που θα εκδίδονται από ιδιώτες. Στις μέρες μας ένα τέτοιο όραμα όπως του F.A. Hayek, φαίνεται να είναι όχι μόνο εφικτό αλλά και αναγκαίο καθώς το επιτάσσουν οι γρήγοροι ρυθμοί εξέλιξης της τεχνολογίας, η παγκοσμιοποίηση και η εύκολη πρόσβαση των ανθρώπων στο διαδίκτυο μέσω των κινητών τους. Το παραστατικό χρήμα σε σχέση με τα κρυπτονομίσματα παρουσιάζει αρκετά μειονεκτήματα με σημαντικότερο την μη αντοχή του στον χρόνο. Το φαινόμενο αυτό εξηγείται μέσω της έννοιας του πληθωρισμού αφού με το πέρασμα των χρόνων τα χρήματα αυτά σταδιακά χάνουν την αξία τους και αυτό οφείλεται στην επιλογή των κεντρικών τραπεζών να εκδίδουν χρήματα για την εξυπηρέτηση κάποιου συγκεκριμένου σκοπού, όπως για παράδειγμα η τόνωση της οικονομίας . Έτσι λοιπόν, η φύση των θεμάτων που μελετώνται στην εργασία, λόγω της δυναμικότητάς τους, τα κάνει να μεταβάλλονται καθημερινά. Οι κατευθυντήριες γραμμές λοιπόν, καθώς και πολλά δεδομένα ελήφθησαν από την ακαδημαϊκή βιβλιογραφία και από το διαδίκτυο είτε σε μορφές ενημερωτικών άρθρων, είτε από τις ιστοσελίδες των στοιχείων που μελετήθηκαν. Η εργασία αρχίζει αποδίδοντας μια εικόνα της εξέλιξης του χρήματος σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα «νέα εποχή», την εποχή των κρυπτονομισμάτων. Τα δέκα μεγαλύτερα κρυπτονομίσματα πλέον ανέρχονται σε υψηλές τιμές και ο καθημερινός όγκος των συναλλαγών τους σε συνδυασμό με την αξία τους τα καθιστά εξίσου σημαντικά για με άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα, για την παγκόσμια οικονομία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο πρώτο κρυπτονόμισμα που δημιουργήθηκε ποτέ, το Bitcoin. Δίνεται όλη η ιστορική αναδρομή του καθώς και μερικές τεχνικές λεπτομέρειες για τον τρόπο παραγωγής του. Εξηγούνται οι λειτουργίες, ο σχεδιασμός του και παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Επιπλέον, παρουσιάζεται ο μεγαλύτερος «ανταγωνιστής» του Bitcoin, το κρυπτονόμισμα Ethereum και βλέπουμε τις ομοιότητες και διαφορές τους. Επιπλέον, περιγράφεται η θεωρία της χρήσης του Bitcoin ως μιας ανεξάρτητης και καινούριας κατηγορίας περιουσιακών στοιχείων καθώς και η «αρνητική» εικόνα που είχε δημιουργήσει στην αρχή της εμφάνισής του αφού είχε συνδεθεί με εγκληματικές δραστηριότητες οι οποίες με το πέρασμα των χρόνων και καθώς το σύστημα γίνονταν πιο «δυνατό», μηδενίστηκαν. Η σημαντικότερη συνεισφορά της εργασίας είναι η οικονομετρική ανάλυση του Bitcoin σε σχέση με τους δείκτες του χρυσού και Dow Jones από την αρχή της χρήσης του μέχρι σήμερα, ο διαχωρισμός της «ζωής» του σε τρεις φάσεις και τα συμπεράσματα από όλη την έρευνα. Με βάση τα διάφορα στατιστικά δεδομένα από το 2011 παρατηρήθηκαν αξιοσημείωτες αλλαγές οι οποίες έχουν αποτυπωθεί με τη βοήθεια της χρήσης περιγραφικών μέτρων της στατιστικής. Τέλος, παρουσιάζεται η μελέτη διάφορων επιστημονικών άρθρων πάνω σε καινοτομίες που είτε βασίζονται στο Bitcoin ή βοηθούν στη βελτίωσή του μέσα από την επιστημονική σελίδα του ssrn. Αυτό προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα της σημερινής προσπάθειας που γίνεται παγκοσμίως στην εξερεύνηση όλων των παραμέτρων που κρύβει το Bitcoin σε ακαδημαϊκό και όχι μόνο επίπεδο. Οι κίνδυνοι και οι επιπλοκές του Bitcoin θα συζητηθούν σε αυτή την εργασία, με έμφαση στον δύσκολο ρόλο της χάραξης μιας πολιτικής για τους επενδυτές.