Επάρκεια χρηματοοικονομικών γνώσεων και χρηματοοικονομική συμπεριφορά: έρευνα σε επίπεδο νοικοκυριών και μικρών - μεσαίων επιχειρήσεων

Abstract

Η πρόσφατη κρίση στις χρηματοπιστωτικές αγορές παγκοσμίως και η πολυπλοκότητα των προσφερόμενων χρηματοοικονομικών προϊόντων, φέρνουν στην επικαιρότητα, την δυνατότητα των επιχειρήσεων να διατηρήσουν τις προηγούμενες αποδόσεις τους και το θέμα της επάρκειας χρηματοοικονομικών γνώσεων των ιδιοκτητών και των στελεχών τους. Η ικανότητα κατανόησης και επιτυχημένης εκμετάλλευσης των χρηματοοικονομικών πληροφοριών καθίσταται σήμερα περισσότερο κρίσιμη παρά ποτέ αφού η πρόσβαση στις χρηματοοικονομικές πηγές είναι περιορισμένη και τα κανάλια διανομής σε διαδικασία μετατροπής. Ομοίως, τα νοικοκυριά επιφορτίζονται με τα δικά τους χρηματοοικονομικά προβλήματα και αντιμετωπίζουν εξίσου περίπλοκα χρηματοοικονομικά διλλήματα. Υπάρχουν πάντως ενδείξεις, ότι αρκετά νοικοκυριά δεν έχουν το υπόβαθρο να πάρουν σωστές χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Ο στόχος της παρούσας διατριβής είναι διττός. Αρχικά, γίνεται προσπάθεια να διαλευκανθούν οι συσχετίσεις μεταξύ χρηματοοικονομικής γνώσης και χρηματοοικονομικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, καθώς επίσης, να βρεθούν οι προσδιοριστικοί παράγοντες με βάση τους οποίους οι Μικρές – Μεσαίες Επιχειρήσεις (Μ.Μ.Ε.) και τα νοικοκυριά λαμβάνουν τις χρηματοοικονομικές αποφάσεις που τους αφορούν. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην ελληνική επικράτεια, εξετάζοντας λεπτομερώς, το φάσμα των βασικών παραγόντων και σχέσεων που προσδιορίζουν τη χρηματοοικονομική γνώση και συμπεριφορά των Μικρών – Μεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ακόλουθες ερωτήσεις αναπόφευκτα εγείρονται: παίρνουν οι επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά «ακατάλληλες» χρηματοοικονομικές αποφάσεις εξαιτίας χρηματοοικονομικής άγνοιας, με άλλα λόγια επειδή ενδεχομένως δεν γνωρίζουν πώς να πάρουν τις «κατάλληλες»; Επιπρόσθετα, έχει γίνει κατανοητό από τους επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά ότι αν η χρηματοοικονομική γνώση συνοδεύεται από πρέπουσα χρηματοοικονομική συμπεριφορά, υπάρχει πιθανότητα να βιώσουν λιγότερες δυσκολίες τα επόμενα χρόνια; Τελικά, ποιος ο ρόλος της χρηματοοικονομικής γνώσης στις χρηματοοικονομικές επιδόσεις των Μικρών – Μεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών; Παρά τη σπουδαιότητα των παραπάνω, σχετικά μικρή επιστημονική έρευνα έχει πραγματοποιηθεί που να διερευνά τη σχέση μεταξύ χρηματοοικονομικής γνώσης και συμπεριφοράς. Τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν μέσω ερωτηματολογίων. Τα αποτελέσματα μέχρι τώρα αποκαλύπτουν θετική σχέση μεταξύ ορισμένων μεταβλητών χρηματοοικονομικής γνώσης και ορισμένων μεταβλητών χρηματοοικονομικής συμπεριφοράς. Παρόλο που τόσο οι Μ.Μ.Ε. όπως και τα νοικοκυριά έχουν αξιόλογη απόδοση σε συγκεκριμένους τομείς της χρηματοοικονομικής γνώσης, δεν καταφέρνουν να επωφεληθούν της γνώσης αυτής επιδεικνύοντας αντίστοιχα υπεύθυνη συνολική χρηματοοικονομική συμπεριφορά. Τα αποτελέσματα αυτά, αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα της σχέσης μεταξύ γνώσης και συμπεριφοράς. Περαιτέρω έρευνα στο συγκεκριμένο πεδίο πάντως, κρίνεται απαραίτητη.