Εμπειρική διερεύνηση εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας στον κλάδο της ναυτιλίας

Abstract

Σε μια περίοδο έντονης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα αποτελεί μια επιχειρηματική φιλοσοφία η οποία εκτείνεται πέραν των οικονομικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, υποστηρίζοντας πως οι εταιρείες θα πρέπει να συμπεριφέρονται ως ευυπόληπτοι πολίτες που ενεργούν προς όφελος της κοινωνίας. Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενο μελέτης τη διερεύνηση της έννοιας αλλά και της πρακτικής εφαρμογής της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας σε ένα τομέα που αποτελεί παραδοσιακό συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας και συγκεκριμένα στην ελληνική και ελληνόκτητη εμπορική ναυτιλία. Αρχικά, στο πλαίσιο της κριτικής ανασκόπησης της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας σχετικά με το περιεχόμενο της Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας, παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη της έννοιας, οι διαφορετικές, οι εσωτερικές και εξωτερικές της διαστάσεις, τα οφέλη από την υιοθέτησή της και τα βασικά συστήματα διαχείρισης και πιστοποίησης της εφαρμογής της. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται αναλυτικά ο χώρος και οι ιδιαιτερότητες της παγκόσμιας και ελληνικής ναυτιλίας, παρουσιάζονται οι βασικοί συμμετέχοντες και το θεσμικό - κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους. Με αυτό τον τρόπο σκιαγραφείται το περιβάλλον μέσα στο οποίο διερευνάται ο βαθμός στον οποίο οι ελληνικές ποντοπόρες ναυτιλιακές επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας. Η έρευνα πεδίου που διεξήχθη με τη διακίνηση ανώνυμου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου σε ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις, διερεύνησε την αντίληψη της έννοιας της ΕΚΥ, τα συστήματα διαχείρισης, τη συλλογή, την έκθεση και την εξακρίβωση βασικών δεικτών της ΕΚΥ, τα προσδοκώμενα οφέλη και τα βασικά προβλήματα που δυσχεραίνουν την εφαρμογή της. Τα συμπεράσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις είναι αρκετά ενήμερες για τα θέματα που σχετίζονται με την ΕΚΥ, εκλαμβάνεται από τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις ως ένα εργαλείο προστασίας της εταιρικής εικόνας και φήμης. Οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις δεν χρησιμοποιούν εργαλεία αποκλειστικά για την εφαρμογή της ΕΚΥ (ISO 26000, GRI) ενώ σε σημαντικό βαθμό κάνουν χρήση των ISO 9001, ISO 14001 & OHSAS 18001. Ως βασικά εμπόδια αναγνωρίζονται η έλλειψη σαφούς και κατανοητού ορισμού της ΕΚΥ, ενώ εταιρείες οι οποίες διαχειρίζονται δεξαμενόπλοια έχουν μεγαλύτερη συναίσθηση και υψηλότερο βαθμό εφαρμογής των βασικών στοιχείων που συνθέτουν την έννοια της ΕΚΥ, έστω και αν αυτό δεν είναι πάντα συνειδητή επιλογή.