Οικονομική ανάλυση και διοίκηση αποφάσεων στο χώρο της υγείας με εφαρμογή στην ασφάλεια του ασθενούς

Abstract

Σε μια εποχή που η χώρα μας, λόγω της οικονομικής ύφεσης που βιώνει, καλείται σε προσπάθεια δημοσιονομικού εξορθολογισμού και συγκράτησης των δαπανών υγείας, έχουν αναδειχθεί με μεγαλύτερη ένταση, οι ανεπάρκειες και παραλείψεις του ελληνικού συστήματος υγείας, που ήδη χρόνιζαν. Από τη διενεργηθείσα έρευνα σε 680 υποθέσεις ιατρικής αμέλειας, διαπιστώθηκε ότι και στην Ελλάδα, τα ιατρικά σφάλματα όπως δείχνει και η εμπειρία από πολλές χώρες του εξωτερικού, είναι υπαρκτά και αποτελούν πράγματι ένα σοβαρό ζήτημα για την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας και την ασφάλεια των ασθενών, με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις. Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών που βίωσαν κάποια αρνητική εμπειρία κατά την επαφή τους με το ελληνικό σύστημα υγείας, ήταν τα 31 έτη ενώ η μέση παρατεταμένη διάρκεια νοσηλείας τους έφτανε τις 83 ημέρες. Το 38,8% των ασθενών που υπέστησαν ιατρικό σφάλμα κατέληξε και στο 32,2% προκλήθηκε μόνιμη αναπηρία. Διαπιστώθηκε επίσης ότι το μέγεθος της βαρύτητας ενός ιατρικού σφάλματος, επηρεάζεται σημαντικά από τον τύπο της μονάδας υγείας που εμφανίζεται, το στάδιο που προκαλείται το ιατρικό σφάλμα, το εάν επρόκειτο για χειρουργικό ή παθολογικό περιστατικό, την ειδικότητα που εμπλέκεται, το ICD-10, κ.ά. Τα ιατρικά σφάλματα πέρα του ότι μπορούν να απειλήσουν σοβαρά την ασφάλεια του ασθενούς, επιφέρουν και σημαντική οικονομική επιβάρυνση στο σύστημα υγείας, λόγω κυρίως της χρήσης επιπρόσθετων υπηρεσιών υγείας, της παρατεταμένης νοσηλείας σε εξειδικευμένα ή μη τμήματα του νοσοκομείου, των συνεχών επισκέψεων σε ιδιώτες ιατρούς και σε εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου και της επιπρόσθετης συνταγογράφησης φαρμάκων, ενώ είναι επίσης γεγονός ότι το κόστος αυτό (εμφανές και αφανές) μετακυλύετε στο σύνολο της κοινωνίας. Παράλληλα, η έρευνα έδειξε ότι στις μισές υποθέσεις, οι ασθενείς/συγγενείς αιτούνταν χρηματικές αποζημιώσεις ύψους €600.000 και οι χρηματικές ικανοποιήσεις που επιδίκασαν τελικά τα ελληνικά διοικητικά και πολιτικά δικαστήρια, ήταν κατά μέσο όρο €300.692. Το ύψος της επιδικασθείσας αποζημίωσης βρέθηκε ότι επηρεάζεται σημαντικά από το μέγεθος της βαρύτητας του ιατρικού σφάλματος, από τον τύπο της μονάδας υγείας που εμφανίστηκε το ιατρικό σφάλμα, κ.ά. Αντιλαμβανόμενοι την ανάγκη για απόκτηση της γνώσης, γύρω από τα περιστατικά σωματικής βλάβης που είναι ικανά να απειλήσουν σοβαρά την ασφάλεια του ασθενούς και μπορούν όμως να προληφθούν και την προσπάθεια των ιθυνόντων για συγκράτηση των δαπανών υγείας, αναπτύξαμε και εφαρμόσαμε πιλοτικά τοMERIS, ένα ολοκληρωμένο σύστημα ανίχνευσης, καταγραφής και ανάλυσης των ιατρικών σφαλμάτων και ανεπιθύμητων περιστατικών. Το MERIS «φιλοξενεί» το υποχρεωτικό υποσύστημα αναφοράς (Mandatory Reporting Module) που προσβλέπει στη συνεχή επιτήρηση των περιστατικών σωματικής βλάβης που συμβαίνουν σε περιβάλλον ΜΕΘ και το υποσύστημα αυτόβουλης (οικειοθελούς) αναφοράς(Voluntary Reporting Module)που απευθύνεται στους ίδιους τους πολίτες, με σκοπό την καταγραφή ιατρικών σφαλμάτων και ανεπιθύμητων περιστατικών που έχουν υποστεί οι ίδιοι ή ο κοινωνικός τους περίγυρος. Υπό το βάρος των σοβαρών, οικονομικών και μη, επιπτώσεων που φέρει η εμφάνιση των περιστατικών σωματικής βλάβης και της διαπίστωσης ότι η βαθύτερη αιτία πρόκλησής τους είναι κυρίως συστημική, απαιτείται συνεχή παρέμβαση και επαγρύπνηση τόσο των ιθυνόντων όσο των πολιτών και επαγγελματιών υγείας, σε συνδυασμό με τη χάραξη μιας εθνικής κεντρικής στρατηγικής και ενός οργανωτικού σχεδιασμού που θα ενέχει καθολική αποδοχή, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας και την προάσπιση της ασφάλειας των ασθενών.