Η ψηφιακή χαρτογράφηση των βιομηχανικών καταλοίπων της μητροπολιτικής περιφέρειας της Αττικής μέσω του λογισμικού QGIS και της βάσης δεδομένων της ΒΙ.Δ.Α.

Abstract

Η παρούσα διπλωματική διερευνά τις εκφάνσεις της βιομηχανικής κληρονομιάς και της βιομηχανικής αρχαιολογίας, παρουσιάζοντας τους βασικούς ορισμούς, την ιστορική εξέλιξη, τα διαφορετικά επίπεδα προστασίας που έχουν εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια των ετών, αλλά και σύγχρονες δυνατότητες προστασίας και ανάδειξης, με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Στη συνέχεια, εξετάζονται παραδείγματα εργαλείων και μεθόδων που έχουν εφαρμοστεί σε διαφορετικές μελέτες περίπτωσης σε όλο τον κόσμο, υπό το πρίσμα της βιομηχανικής αρχαιολογίας. Η μελέτη παρουσιάζει με τον τρόπο αυτό, τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα (ΓΠΣ), τα Ιστορικά ΓΠΣ, τα Μοντέλα Δομικών Πληροφοριών, την εικονική πραγματικότητα, τα ψηφιακά δίδυμα, την ψηφιακή αφήγηση και τις πολιτιστικές διαδρομές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σημασία των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (ΓΣΠ) ως εργαλείων διεπιστημονικής ανάλυσης, που επιτρέπουν την οπτικοποίηση, επεξεργασία και σύγκριση δεδομένων μεγάλης κλίμακας. Στην παρούσα έρευνα, δημιουργείται, λοιπόν μια νέα γεωχωρική βάση δεδομένων από μια παλαιότερη βάση δεδομένων της ομάδας της ΒΙ.Δ.Α. και επιχειρείται ο εμπλουτισμός των δεδομένων που ήδη υπάρχουν σχετικά με τη βιομηχανική αρχαιολογία της Αττικής. Πραγματοποιείται μια περαιτέρω κατηγοριοποίηση που θα διευκολύνει τον χρήστη και τον μελλοντική επισκέπτη των υλικών καταλοίπων καθώς παρουσιάζονται 11 νέες κατηγορίες όπως ο χαρακτηρισμός κτιρίων και η χρονική περίοδος λειτουργίας τους. Επιπρόσθετα, λάθη διορθώνονται, προστίθενται νέες πληροφορίες και δημιουργούνται νέοι θεματικοί χάρτες, ώστε η πληροφορία να γίνει πιο κατανοητή και αξιοποιήσιμη. Η μελέτη αναδεικνύει τόσο τις δυνατότητες όσο και τις αδυναμίες της υφιστάμενης καταγραφής, επισημαίνοντας την ανάγκη επικαιροποίησης των δεδομένων, τον περιορισμένο αριθμό χαρακτηρισμένων κτιρίων και την πολυπλοκότητα των κατηγοριών. Προτείνεται η μελλοντική ανάπτυξη διαδραστικών εφαρμογών και πολιτιστικών διαδρομών, που θα ενισχύσουν τη συμμετοχή των πολιτών, θα εμπλουτίσουν την εμπειρία με πολυμέσα (εικόνες, μαρτυρίες, 3D μοντέλα) και θα συμβάλουν στη διατήρηση της μνήμης. Συμπερασματικά, η εργασία υπογραμμίζει ότι η προστασία και ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της συλλογικής ταυτότητας, και απαιτεί συνεργασία διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, αρχειακών φορέων και φορέων πολιτισμού. Παρά τις δυσκολίες, η χαρτογράφηση και η οπτικοποίηση βιομηχανικών καταλοίπων ανοίγουν τον δρόμο για μια πιο ουσιαστική κατανόηση και διάσωση του βιομηχανικού παρελθόντος της χώρας.