Οι οριζόντιες συμπράξεις - η περίπτωση των

Abstract

Ο οικονομικός ανταγωνισμός, η συμπεριφορά δηλαδή δύο ή περισσότερων επιχειρήσεων με την οποία επιδιώκεται ο ίδιος οικονομικός σκοπός, δηλαδή η σύναψη συναλλακτικών σχέσεων με τρίτους, ήτοι η διεκδίκηση του «πελάτη», ελέγχεται, και για τη χώρα μας όπως και σε όλες σχεδόν τις χώρες του δυτικού κόσμου από ειδικό Δίκαιο (στις ΗΠΑ ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα), απαρτίζεται δε από δύο θεμελιώδους σημασίας νόμους: Αφενός το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού και αφετέρου το δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού. Αμφότεροι οι νόμοι επιδιώκουν την προστασία της οικονομικής ελευθερίας κατά την άσκηση της επιχειρηματικής δράσεως, ωστόσο, εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες. Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε μόνο με το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού. Εν προκειμένω, το εθνικό μας νομοθέτημα (νόμος 3959/2011 πρώην 703/1977) κατά βάση ακολούθησε τις διατάξεις του Πρωτογενούς Ενωσιακού Δικαίου (σήμερα άρθρα 101 και 102 της ΣΛΕΕ). Οι κανόνες του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού έχουν ως στόχο την προστασία του ίδιου του ανταγωνισμού και την ανάπτυξή του, ώστε να διασφαλισθεί η οικονομική ελευθερία. Συνακόλουθα, οι απαγορευτικοί κανόνες του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο αφορούν, καταρχήν, τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων και των ενώσεων επιχειρήσεων και τις συμφωνίες μεταξύ τους που μπορεί να νοθεύσουν τον υγιή ανταγωνισμό. Οι συμφωνίες σε οριζόντιο επίπεδο μπορεί να αποφέρουν οφέλη, ωστόσο όταν συμφωνούνται τιμές, ή κατανέμονται επί παραδείγματι αγορές, τότε περιορίζουν τον ανταγωνισμό και δημιουργούν προβλήματα στην οικονομία της αγοράς και αυτό ακριβώς καταδεικνύεται με την παρούσα εργασία. Ωστόσο, όταν από τις οριζόντιες συνεργασίες, τα οφέλη είναι σημαντικά (εξοικονόμηση κόστους, ποιοτική βελτίωση αποτελεσματικότητας) τότε αυτές, υπό προϋποθέσεις, δύνανται να επιτρέπονται (βλ. παρ. 3 άρθρου 101 ΣΛΕΕ) . Οι Αρχές ανταγωνισμού εξετάζουν το ζήτημα όλο και περισσότερο από την οικονομική του πλευρά, προβαίνοντας δηλαδή σε οικονομική ανάλυση σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορούμε να πούμε ότι η οικονομική ανάλυση βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάλυσης του δικαίου του ανταγωνισμού. Η δε Ε.Ε έχει υιοθετήσει Κανονισμούς για τις συμφωνίες εξειδίκευσης και συμφωνίες Ε&Α και με Ανακοίνωσή της (2011/C 11/01) εξέδωσε για την εφαρμογή του άρθρου 101 ΣΛΕΕ Κατευθυντήριες Γραμμές που προσπαθούν να δώσουν λύση σε κάθε θέμα οριζόντιας συνεργασίας. Συμπαιγνίες παρατηρούνται και στους δημόσιους διαγωνισμούς, όπου οι οριζόντιες συνεργασίες των ανεξάρτητων επιχειρήσεων με συμπεριφορές όπως η χειραγώγηση προσφορών, η κατανομή αγορών, ο καθορισμός τιμών και ο περιορισμός των προσφερόμενων ποσοτήτων, στρεβλώνουν τον υγιή ανταγωνισμό και εκτοπίζουν επιχειρήσεις ενώ επιφέρουν τεράστια κέρδη σε κάποιες άλλες. Τέτοιες συμπεριφορές εντόπισε και τιμώρησε με την απόφασή της (642/2017) η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού, εξετάζοντας τον κατασκευαστικό κλάδο κα επέβαλε πρόστιμα για σοβαρές και επί σειρά ετών παραβάσεις και συμπαιγνίες μεγάλων και γνωστών εταιρειών όπως : ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ, ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΟΧΛΟΣ ΑΕ, ΑΕΓΕΚ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ. Συνεπώς, οι οριζόντιες συνεργασίες βοηθούν στην ανάπτυξη της αγοράς μόνον όταν αυτές λειτουργούν με κανόνες ελεύθερου ανταγωνισμού, διαφορετικά πρέπει να εντοπίζονται και να παρεμποδίζεται η δημιουργία τους.