Εταιρική διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων στον τραπεζικό τομέα

Abstract

Η πρόσφατη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά την αποτελεσματικότητα της εταιρικής διακυβέρνησης και του κανονιστικού πλαισίου των τραπεζών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τράπεζες έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία επηρεάζουν και αλληλεπιδρούν με τους μηχανισμούς της εταιρικής διακυβέρνησης, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης πολλοί οικονομολόγοι και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μεταξύ άλλων, αμφισβήτησαν τη διακυβέρνηση των τραπεζών και ιδιαίτερα τον ρόλο του διοικητικού συμβουλίου. Η καλή εταιρική διακυβέρνηση σε συνδυασμό με την κατάλληλη κανονιστική ρύθμιση οδηγούν σε υγιή τραπεζικά ιδρύματα.Ωστόσο, παρά το αυξημένο ενδιαφέρον σε αυτόν τον τομέα, τα αποτελέσματα από τις προηγούμενες εμπειρικές μελέτες που επικεντρώθηκαν στον αντίκτυπο της εταιρικής διακυβέρνησης στον τραπεζικό τομέα είναι μεικτά και, ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνησή τους. Σε αυτή την κατεύθυνση, η διατριβή αυτή αποτελείται από δύο δοκίμια. Το πρώτο δοκίμιο εξετάζει τη σχέση μεταξύ της εταιρικής διακυβέρνησης, της απόδοσης και του κινδύνου των τραπεζών. Το δεύτερο δοκίμιο μελετά εάν και σε τι βαθμό η οικονομική ελευθερία μιας χώρας αλλά και η πιστωτική, εργασιακή και επιχειρηματική ρύθμιση επηρεάζουν την απόδοση και τον κίνδυνο του τραπεζικού συστήματος.Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο δοκίμιο ερευνά τις επιπτώσεις των χαρακτηριστικών του διοικητικού συμβουλίου στην απόδοση και τον κίνδυνο των τραπεζών. Χρησιμοποιώντας διαφορετικές οικονομετρικές μεθόδους και διάφορα μέτρα απόδοσης και κινδύνου, προσφέρουμε νέα εμπειρικά στοιχεία καθώς χρησιμοποιούμε ένα δείγμα ευρωπαϊκών τραπεζών για την χρονική περίοδο 2004-2016. Επιπλέον, προσθέτουμε στην υπάρχουσα βιβλιογραφία καθώς εξετάζουμε το σύστημα της εταιρικής διακυβέρνησης για πρώτη φορά ενώ ελέγχουμε επίσης για τυχόν διαφορές στη διάρθρωση του διοικητικού συμβουλίου, λαμβάνοντας υπόψη την χρονική περίοδο και την χώρα στην οποία εδρεύουν οι τράπεζες. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι τα χαρακτηριστικά του συμβουλίου έχουν σημαντικό αντίκτυπο τόσο στην απόδοση όσο και στον κίνδυνο των τραπεζών. Συγκεκριμένα, διαπιστώνουμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι γυναίκες διευθυντές, η χρηματοοικονομική εμπειρία, το ενιαίο σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης, η αποζημίωση και το μέγεθος του διοικητικού συμβουλίου συμβάλουν στην χρηματοοικονομική σταθερότητα ενώ συνάμα οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα απόδοσης. Ωστόσο, τα αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την χώρα λειτουργίας του τραπεζικού ιδρύματος και την χρονική περίοδο. Στο δεύτερο δοκίμιο εξετάζουμε τον αντίκτυπο της οικονομικής ελευθερίας και της ρύθμισης, στην απόδοση και τον κίνδυνο των τραπεζών. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιούμε τον δείκτη οικονομικής ελευθερίας τουFraser Instituteκαθώς και τις επιμέρους συνιστώσες του, δηλαδή τον πιστωτικό, εργασιακό και επιχειρηματικό κανονισμό. Το συγκεκριμένο δοκίμιο αποτελεί την πρώτη προσπάθεια που εξετάζει την επίδραση των μεταβλητών της εταιρικής διακυβέρνησης σε συνδυασμό με τον δείκτη οικονομικής ελευθερίας και τους πιστωτικούς, εργασιακούς και επιχειρηματικούς κανονισμούς. Μέσω της έρευνας αυτής, θέλουμε να ελέγξουμε για τυχόν διαφορές σε ότι αφορά τον αντίκτυπο της διάρθρωσης του διοικητικού συμβουλίου στην απόδοση και τον κίνδυνο των τραπεζών, όταν λαμβάνουμε υπόψη και μακροοικονομικούς παράγοντες. Απώτερος σκοπός, είναι να καταλήξουμε σε πιο ισχυρά αποτελέσματα σχετικά τους μηχανισμούς της εταιρικής διακυβέρνησης. Πράγματι, τα ευρήματά μας δείχνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο τα χαρακτηριστικά του διοικητικού συμβουλίου επηρεάζουν την απόδοση και τον κίνδυνο των τραπεζών, διαφέρει ανάλογα με το εάν το τραπεζικό σύστημα λειτουργεί σε ένα φιλελεύθερο ή αυστηρό περιβάλλον.