Οικονομικές και νομικές πτυχές της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, με έμφαση στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος

Abstract

Η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων αποτελεί εγχείρημα από τεχνικής, οικονομικής και γεωστρατηγικής απόψεως ιδιαιτέρως απαιτητικό και περίπλοκο, με μεγάλη οικονομική και γεωπολιτική σημασία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Εντός των πλαισίων αυτών, σε μια ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά και εν μέσω οικονομικής κρίσης, αυστηρών μέτρων λιτότητας και δημοσιονομικής προσαρμογής, η ανάγκη εκμετάλλευσης του διαθέσιμου ορυκτού πλούτου και των ενεργειακών πόρων κατέστη επιτακτική για τη χώρα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το ελληνικό Δημόσιο, έπειτα από αδράνεια σχεδόν δεκαπέντε ετών, επανεκκίνησε τις διαδικασίες διερεύνησης ενδεχόμενων κοιτασμάτων εντός των περιοχών όπου ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα. Παράλληλα, προέβη στη σταδιακή διαμόρφωση κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με σκοπό την προσέλκυση υποψήφιων επενδυτών, με εμπειρία στον ενεργειακό τομέα, για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Κατόπιν των ανωτέρω, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (εφεξής ΥΠΕΚΑ) δημοσίευσε ανοιχτή πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος, σχετικά με την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε δύο θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδος. Έπειτα από συγκριτική αξιολόγηση των τελικών δεσμευτικών προσφορών, τα επενδυτικά σχήματα που επιλέχθηκαν ήταν τα Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. (ΕΛΠΕ Α.Ε), η Edison International S.p.A (Edison) και Petroceltic Resources plc (Petroceltic), για την περιοχή του Πατραϊκού κόλπου και οι εταιρείες Energean Oil & Gas-Ενεργειακή Αιγαίου Ανώνυμη Εταιρεία Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων (Energean Oil&Gas) και Trajan Oil & Gas Limited (Trajan Oil), για την περιοχή του Κατάκολου. Μέσα σ’ αυτό το διαμορφωθέν πλαίσιο, η παρούσα διπλωματική εργασία αποσκοπεί στη θεωρητική αποτύπωση των οικονομικών και νομικών πτυχών της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην ελληνική επικράτεια, επιχειρώντας συγχρόνως την καταγραφή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που διέπει το δίκαιο των υδρογονανθράκων, των δημιουργούμενων δικαιικών κενών και των συμβάσεων παραχώρησης που υπεγράφησαν στη γεωγραφική περιοχή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ερευνητική στόχευση της παρούσας εργασίας δεν εξαντλείται στη βιβλιογραφική παρουσίαση του υπό έρευνα αντικειμένου και των επιμέρους συνιστωσών του, αλλά αναζητεί την άποψη των εμπλεκόμενων μερών, ήτοι των δραστηριοποιούμενων εταιρικών σχημάτων και των κυβερνητικών φορέων, αναφορικά με την ανάλυση καίριων ζητημάτων που επενεργούν στον υπό εξέταση ενεργειακό κλάδο. Για την επίτευξη του ως άνω σκοπούμενου αποτελέσματος, ως μεθοδολογικό εργαλείο έρευνας χρησιμοποιήθηκαν οι συνεντεύξεις, στις οποίες συμμετείχαν τρεις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις παραχωρηθείσες περιοχές και δύο κυβερνητικοί φορείς, μέσω των οποίων αντλήθηκαν σημαντικά δεδομένα και καταγράφηκαν αποτελέσματα.