Αίτια αποτυχίας των επιχειρήσεων

Abstract

Στην παρούσα εργασία αναλύονται τα αίτια αποτυχίας των επιχειρήσεων, κάνοντας εστίαση τόσο στη διεθνή επιχειρηματικότητα όσο και στο ελληνικό περιβάλλον. Ανάμεσα στα βασικά αιτία της αποτυχίας που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία, περιλαμβάνεται η μη προσαρμογή των επιχειρήσεων στις εξελίξεις του περιβάλλοντος, το φαινόμενο μη ορθής διαχείρισης των ταμειακών ροών της επιχείρησης, η έλλειψη διαχειριστικού ελέγχου, η μείωση ή απώλεια των βασικών εμπορικών συναλλαγών, η ανεπαρκής ή ακατάλληλη χρηματοδότηση κ.α. Γενικά, όπου υπάρχει αβεβαιότητα, είναι βέβαιο ότι υπάρχει και η αποτυχία και μάλιστα, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλές νέες επιχειρήσεις αλλά και άλλες με πολυετή επιτυχή πορεία αποτυγχάνουν, δημιουργώντας ένα σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό και ψυχολογικό κόστος αποτυχίας. Όπως δείχνουν τα στοιχεία από τη μελέτη περίπτωσης της εταιρείας «Μπάμπης Βωβός Διεθνής Τεχνική Ανώνυμη Εταιρεία», μέσω του επιχειρηματικού σχεδίου εξυγίανσης που σκοπεύει να εφαρμόσει η εταιρεία, σκοπός της είναι να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές της και εν συνεχεία να μπει ξανά σε μια νέα αναπτυξιακή και κερδοφόρα τροχιά. Η συγκεκριμένη περίπτωση είναι από τις περιπτώσεις που θα μπορέσουμε ίσως να δούμε την χρησιμότητα του άρθρου 99 στον Νέο Πτωχευτικό Κώδικα, καθώς με την ένταξη της εταιρείας σε αυτό, αυτή θα συνεχίσει να διαχειρίζεται την περιουσία της και να έχει τη δυνατότητα ανάκαμψης. Αναφορικά με τα παραδείγματα από την ξένη τραπεζική αγορά, η χρεοκοπία της Lehman Brothers αποτέλεσε τη μεγαλύτερη χρεοκοπία στην ιστορία των ΗΠΑ, καταλήγοντας σε διάλυση μετά από μια ιστορία 164 χρόνων και με σοβαρές συνέπειες για τη διεθνή οικονομία. Στη δίνη μιας σημαντικής κρίσης βρέθηκε και η παλαιότερη στον κόσμο τράπεζα, η Ιταλική Banca Monte Dei Paschi, η οποία έχασε το 46% της αξίας διότι απέκρυψε μεγάλη ζημιά από την έκθεσή της σε παράγωγα. Ανάμεσα στις ενδιαφέρουσες μελέτες περίπτωσης των ξένων τραπεζών βρίσκεται και η Allied Irish Banks PLC (ALBK.DB), μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Ιρλανδία η οποία κατάφερε να αποφύγει την κατάρρευση κατά τη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης χρέους και φαίνεται να επιστρέφει στην κερδοφορία. Η Πορτογαλική τράπεζα Banco Espirito Santo (BES) αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα, αλλάζοντας τον τρόπο διάσωσης των ευρωπαϊκών τραπεζών. Τέλος, ιδιαίτερη μνεία γίνεται στη μεγαλύτερη ίσως επιχειρηματική αποτυχία στην ιστορία. Την εξαγορά της ABN-AMRO από την κοινοπραξία με επικεφαλής την Royal Bank of Scotland το 2007, η οποία αποτέλεσε το μεγαλύτερο τραπεζικό deal παγκοσμίως μεν, θεωρείται δε ο «μοιραίος» παράγοντας της παραλίγο κατάρρευσης του τραπεζικού κολοσσού της R.B.S.. Ορόσημο δε στην εξέλιξη αυτή αποτέλεσε ο ρόλος του άλλοτε Διευθύνοντος Συμβούλου της, Fred Goodwin, ο οποίος λειτούργησε με υπέρμετρη αυτοπεποίθηση και υπερβολική αισιοδοξία, χωρίς να μπορεί να αντιληφθεί το περιβάλλον και τα γεγονότα που είχαν ήδη αρχίσει να διαμορφώνονται για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σκηνικό. Όπως διαφαίνεται, μία επιχείρηση μπορεί να απειληθεί από τους παράγοντες του περιβάλλοντος που την περικλείουν, είτε εσωτερικούς είτε εξωτερικούς και να βρεθεί αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις μιας επιχειρηματικής αποτυχίας. Στην περίπτωση αυτή, χρειάζεται ένα άρτιο επιχειρηματικό σχέδιο εξυγίανσης που θα βοηθήσει την εταιρεία να μπει εκ νέου σε μια νέα αναπτυξιακή και κερδοφόρα τροχιά. Βέβαια, για να αποφύγει μια τέτοια δυσχερή κατάσταση αποτυχίας μια εταιρεία, είναι απαραίτητο να κάνει αρχικά ορθή και συνετή διαχείριση των ταμειακών ροών, να υπάρχει ο σωστός διαχειριστικός έλεγχος και το κατάλληλο στρατηγικό σχέδιο, να προστατεύει το επίπεδο των βασικών εμπορικών συναλλαγών ώστε να μη δημιουργηθεί μείωση του κύκλου εργασιών και ενδεχομένως των κερδών, να υπάρχει η κατάλληλη χρηματοδότηση όπου κρίνεται αναγκαίο, να αποφεύγει τις υπερβολικές αμοιβές, τις ανασφάλιστες ζημίες και γενικά να χαρακτηρίζεται από μια διοίκηση ικανή να διαχειριστεί την επιχείρηση, λαμβάνοντας πρόληψη έναντι των πιθανών επιπτώσεων από τις απειλές του περιβάλλοντος, όντας πολύ πιθανότερο να αποφύγει μια αποτυχία.