Αναγνώριση παραγόντων που επηρεάζουν τις διαστρωματικές αποδόσεις των μετοχών εταιρειών του ευρωπαϊκού νότου

Abstract

Η μοντελοποίηση της απόδοσης περιουσιακών στοιχείων είναι ένας τομέας έρευνας που έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα ήδη από την δεκαετία του 1950. Η εξήγηση της απόδοσης των περιουσιακών στοιχείων γίνεται μέσω παραγόντων που συσχετίζονται με την απόδοση τους. Η αναγνώριση των παραγόντων αυτών είναι μια διαδικασία η οποία ξεκινάει μελετώντας την εν γένει λειτουργία της αγοράς στην οποία διαπραγματεύονται τα περιουσιακά στοιχεία προς μελέτη. Η αρχική αυτή προσέγγιση αποκαλύπτει πιθανούς παράγοντες, οι οποίοι εξετάζονται στην συνέχεια ως προς την ισχύ τους, χρησιμοποιώντας ιστορικά στοιχεία αποδόσεων. Στην μελέτη αυτή ως περιουσιακό στοιχείο χρησιμοποιούνται οι μετοχές και διερευνάται η συνεισφορά από κοινού τεσσάρων παραγόντων στην απόδοση μετοχών χωρών του Ευρωπαϊκού νότου, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Κύριος στόχος της μελέτης αυτής είναι να εξετάσει την ισχύ ενός μοντέλου τεσσάρων παραγόντων, το οποίο έχει αποδειχθεί σε παλαιότερες έρευνες ιδιαίτερα αποτελεσματικό. Το μοντέλο αυτό είναι το επονομαζόμενο επαυξημένο μοντέλο των Fama και French ή αλλιώς μοντέλο τεσσάρων παραγόντων. Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει τους τρείς παράγοντες του μοντέλου των Fama και French (1993), συνολική απόδοση αγοράς, κεφαλαιοποίηση εταιρίας και τιμή δείκτη λογιστικής προς χρηματιστηριακή αξία, προσθέτοντας έναν επιπλέον παράγοντα, αυτόν των προηγούμενων αποδόσεων (Carhart 1997). Ο χρονικός ορίζοντας της έρευνα είναι της τάξεως των είκοσι ετών. Αναλυτικά ανά χρηματιστηριακή αγορά: Ελλάδα 04-1996/03-2013, Ιταλία 12-1989/03-2013, Πορτογαλία 11-1992/03-2013 και Ισπανία 11-1990/10-2012. Ο πρώτος αντικειμενικός σκοπός της έρευνας αυτής είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων για την σημαντικότητα που παρουσιάζουν οι παράγοντες αυτοί στις μελετώμενες αγορές για το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, στόχος είναι να εξαχθούν συμπεράσματα για την ερμηνευτική σημαντικότητα του μοντέλου. Ο δεύτερος αντικειμενικός σκοπός είναι να εξαχθούν συμπεράσματα για την συνεισφορά των παραγόντων αυτών στην απόδοση των μετοχών. Στα πλαίσια αυτού διερευνάται η συσχέτιση του κάθε παράγοντα (αρνητική ή θετική) με την απόδοση των μετοχών. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται στην παρούσα μελέτη είναι η μέθοδος της παλινδρόμησης. Ως ανεξάρτητες μεταβλητές χρησιμοποιούνται οι αποδόσεις χαρτοφυλακίων που προκύπτουν από τους παράγοντες εξέτασης. Ως εξαρτημένες μεταβλητές χρησιμοποιούνται χαρτοφυλάκια τα οποία μιμούνται τους παράγοντες εξέτασης. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι το μοντέλο τεσσάρων παραγόντων έχει μέση ερμηνευτική ικανότητα στις μελετώμενες αγορές, με το μοντέλο να παρουσιάζει καλύτερη προσαρμογή στα δεδομένα της Ιταλικής αγοράς. Η συνεισφορά των παραγόντων στην απόδοση με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, ταιριάζει με την εν γένει συνεισφορά που έχει προκύψει από παλαιότερες μελέτες. Αναλυτικά και για τις τέσσερεις αγορές: η κεφαλαιοποίηση έχει αρνητική συσχέτιση με την απόδοση ενώ η τιμή του δείκτη ΛΑ/ΧΑ και οι προηγούμενες αποδόσεις έχουν θετική συσχέτιση με την απόδοση.