Ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιεργειών

Abstract

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται τάση επιστροφής στον πρωτογενή τομέα ιδιαίτερα στις υπαίθριες περιοχές της χώρας μας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους γεωργούς, η ύπαρξη βιώσιμης γεωργίας και η διασφάλισης της παραγωγής προϊόντων ποιοτικών και με υψηλές προδιαγραφές. Την ανάγκη αυτή έρχεται να καλύψει μία νέα μέθοδος καλλιέργειας, η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Καλλιέργειας, που διαφέρει σε αρκετά σημεία από τη συμβατική και τη βιολογική καλλιέργεια που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούνταν. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο της μελέτη των ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης, ως νέας μεθόδου για την καλλιέργεια και αρκετά διαφοροποιημένης και εξελιγμένης συγκριτικά με την παραδοσιακή και βιολογική καλλιέργεια αλλά και αναδείξει τις μεθόδους διασφάλισης της ποιότητας μέσω των προτύπων και των στάνταρ που έχουν θεσπιστεί. Αρχικά, παρουσιάζεται η γενική εικόνα των τάσεων για την κατανάλωση τροφίμων, όπως ισχύει στην εποχή μας αλλά και των τάσεων για τις μεθόδους καλλιέργειας που χρησιμοποιούνται. Επίσης, μελετώνται οι βιολογικές καλλιέργειες σε συνάρτηση με την ολοκληρωμένη διαχείριση παρασίτων, παρουσιάζονται τα κύρια συστήματα ποιότητας για την ασφάλεια των τροφίμων (HACCP & ISO) και αναλύονται οι τρόποι ιχνηλασιμότητας στην τροφική εφοδιαστική αλυσίδα. Ακόμη, παρουσιάζεται η ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιεργειών ως νέα μέθοδος καλλιέργειας στον κλάδο της αμπελουργίας και αναλύεται το εξεταζόμενο προϊόν, το σταφύλι και τα παράγωγά του. Σε ότι αφορά το ISO 9001, όπως θα παρατηρηθεί η μελέτη γίνεται κυρίως για το ISO 9001:2008 ενώ μικρή αναφορά γίνεται στο 9001:2015, λόγω του γεγονότος ότι η χρήση του είναι προς το παρόν περιορισμένη και υπάρχει μικρός αριθμός δεδομένων και βιβλιογραφίας που να αναφέρονται σε αυτό. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στις σύγχρονες τάσεις γεωργίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ στο τρίτο κεφάλαιο της εργασίας αναλύονται εις βάθος οι γεωργικές μέθοδοι και η ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιεργειών. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται ιστορική αναδρομή της γεωργικής ανάπτυξης, αναλύονται τα διάφορα είδη καλλιεργειών και οι διαφορές τους, αναπτύσσεται η εξέλιξη της ολοκληρωμένης διαχείρισης στην Ελλάδα και τα προβλήματα που καλείται το νέο σύστημα καλλιέργειας να επιλύσει και αναλύονται τα προγράμματα AGRO 1 & 2 για την εφαρμογή της ολοκληρωμένης διαχείρισης καθώς επίσης και τα τεχνικά πρότυπα ασφάλειας τροφίμων (BRC & International Food Standard) και η πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων. Το τέταρτο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας επικεντρώνεται στην ανάλυση των συστημάτων ποιότητας, ασφάλειας και πιστοποίησης στην αγροτική καλλιέργεια, με κύριες αναφορές στο σύστημα ανάλυσης κινδύνων και κρίσιμων σημείων ελέγχου (HACCP), το ISO, τα συστήματα πιστοποίησης EUREPGAP και GLOBALGAP και τα αντίστοιχα οφέλη τους. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο, αναλύονται τα κριτήρια αξιολόγησης του εξεταζόμενου προϊόντος, του οίνου.