Αξιοποίηση του ηλεκτρονικού μαθησιακού περιβάλλοντος ενός e-portfolio για την υποστήριξη της μάθησης βασισμένης στην επίλυση προβλημάτων (PBL)

Abstract

Στο σημερινό ραγδαία μεταβαλλόμενο κοινωνικό, τεχνολογικό και οικονομικό περιβάλλον, τα άτομα έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα με ένα σύνολο πολύπλοκων καταστάσεων και προβλημάτων, που επιζητούν μία ή και περισσότερες πιθανές λύσεις. Οι σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης και η ανάγκη αποτελεσματικής ένταξης στην αγορά εργασίας καταδεικνύουν ότι όσο πιο επιτυχημένοι λύτες αυθεντικών προβλημάτων είμαστε, τόσο πιο επιτυχημένοι είμαστε στη ζωή μας και τόσο πιο εύκολη καθίσταται η επιβίωσή μας. Συνεπώς η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων είναι μια αναγκαία και ουσιαστική διαδικασία στην οποία θα πρέπει να στοχεύει η εκπαιδευτική διαδικασία. Στο πλαίσιο αυτό, η Δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπό το πρίσμα της κοινής ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής (Pisa , Cedefop ) καλείται να εφοδιάσει τους εκπαιδευόμενους με δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν πολύπλοκα προβλήματα και να λαμβάνουν λογικές αποφάσεις σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον. Η ανάγκη, οι εκπαιδευόμενοι να είναι ικανοί να αυτορρυθμίζουν τις στρατηγικές μάθησης και να χειρίζονται πολύπλοκα ή ασαφώς δομημένα αυθεντικά προβλήματα, οδηγεί τους φορείς της Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην αναμόρφωση των μεθόδων διδασκαλίας και τη χρήση τεχνικών όπως της «μάθησης βασισμένης σε προβλήματα.» (Problem Based Learning -PBL), (CEC, 2008; CEDEFOP, 2010). Στην παρούσα έρευνα επιχειρείται η δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που να αξιοποιεί ανεπαρκώς δομημένα προβλήματα και να υποστηρίζει τους εκπαιδευόμενους, προκειμένου να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης προβλήματος. Προς τούτη την κατεύθυνση η αξιοποίηση ενός τεχνολογικά υποστηριζόμενου περιβάλλοντος συνεργατικής μάθησης (CSCL environment) κρίνεται αναγκαία συνθήκη προκειμένου να υποστηριχθεί η συνεργατική φύση της PBL. Για τους σκοπούς της εργασίας σχεδιάστηκε ένα PBL Script και αξιοποιήθηκε το τεχνολογικά υποστηριζόμενο περιβάλλον συνεργατικής μάθησης (CSCL environment) ενός e- portfolio. Η χρήση των e-portfolios στην μάθηση, τόσο στην υποχρεωτική, όσο και στην ανώτερη εκπαίδευση έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Η παγκόσμια ανάδειξη τους αλλάζει τις απόψεις για τις τεχνολογίες μάθησης. Για πρώτη φορά, παρατηρείται η ανάπτυξη μιας νέας γενιάς εργαλείων, που προορίζονται για τη διαχείριση, την αξιολόγηση και την επιβράβευση των επιτευγμάτων του ατόμου, σε όλο τον κύκλο μάθησης του. Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί ή αξιοποίηση του ηλεκτρονικού μαθησιακού περιβάλλοντος ενός e-portfolio ως υποστηρικτικού εργαλείου συνεργατικών και ατομικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του PBL Script προκειμένου να ενισχύσει το αίσθημα κινητοποίησης των μαθητών για την ανάπτυξη: κριτικής σκέψης, συνεργατικών δεξιοτήτων, δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος, αυτοκατευθυνόμενης μάθησης και βαθιάς κατανόησης συγκεκριμένων γνωστικών περιεχομένων, που συνδέονται με αυθεντικές προβληματικές καταστάσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση σχεδιάστηκε η μεθοδολογία ανάπτυξης και υλοποίησης ενός e- portfolio, το οποίο βασίζεται σε τεχνολογίες Web 2.0 (ανάπτυξη με το πρόγραμμα ανοικτού κώδικα mahara ) και το οποίο είναι πλήρως εναρμονισμένο με τους διδακτικούς στόχους της προβληματοκεντρικής μάθησης (problem- based -learning) και το μοντέλο «<7 βήματα της PBL» που αναπτύχτηκε από το πανεπιστήμιο του Maastricht το 1975. Ο βασικοί στόχοι της ερευνητικής εργασίας είναι η αποσαφήνιση και διαμόρφωση ενός άρτια μεθοδολογικά τρόπου υλοποίησης ενός e- portfolio, η ανάδειξη της δυναμικής συμβιωτικής σχέσης μεταξύ του e-portfolio και των βασικών αξόνων του παιδαγωγικού μοντέλου με έμφαση στην επίλυση προβλήματος (problem based learning) και η αξιοποίηση του e-portfolio ως υποστηρικτικού μέσου που ενισχύει τους μαθητές να συνεργαστούν μεταξύ τους για να λύσουν ένα ανεπαρκώς δομημένο πρόβλημα ώστε να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης προβλήματος, δεξιότητες συνεργασίας, επικοινωνίας, κριτικής σκέψης και αυτοκατευθυνόμενης μάθησης.