Στρατιωτική στρατηγική και η σχέση της με τη στρατηγική των επιχειρήσεων

Abstract

Από τα αρχαία χρόνια, ο πόλεμος αποτελεί μια σκληρή πραγματικότητα για τον άνθρωπο, τις κοινωνίες και τα έθνη. Η ανάγκη του ανθρώπου και των εθνών για επικράτηση στον πόλεμο και επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και αποτελεσμάτων, οδήγησε στην ανάπτυξη του «πώς», με δεδομένα μέσα και πόρους, θα καταστεί αυτό δυνατό, ήτοι στην ανάπτυξη και εξέλιξη της στρατιωτικής στρατηγικής. Ο πόλεμος όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια δραστηριότητα του ανθρώπου ξεχωριστή από την υπόλοιπη κοινωνία, αλλά υπάρχει σχέση αλληλεπίδρασης μεταξύ του πολέμου και κάθε άλλης δραστηριότητας του ανθρώπου εντός της κοινωνίας, όπως είναι ο επιχειρηματικός ανταγωνισμός, που στην πραγματικότητα, αποτελεί μια μορφή πολέμου, καθώς υπάρχουν αντίπαλοι, αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και η ανάγκη επίτευξης συγκεκριμένων στόχων. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε την αρχή ανάπτυξης της στρατηγικής των επιχειρήσεων, αν και ο συγκεκριμένος όρος, υιοθετήθηκε από τον επιχειρηματικό κόσμο, μετά τα μέσα του εικοστού αιώνα. Οι αναρίθμητοι πόλεμοι της ιστορίας και οι επιτυχημένες στρατηγικές μεγάλων στρατιωτικών ηγετών, αποτέλεσαν και αποτελούν αντικείμενο μελέτης από τον επιχειρηματικό κόσμο, και εφαρμόζονται στις επιχειρηματικές αντιπαραθέσεις, με την ίδια επιτυχία, όπως αναδεικνύεται στο κεφάλαιο 2 της παρούσης, όπου παρουσιάζονται τέσσερα τέτοια κλασικά παραδείγματα στρατιωτικών στρατηγικών (επίθεση σε αδύναμο σημείο, επίθεση στο κέντρο ισχύος του εχθρού, έλεγχος στρατηγικού σημείου και στρατηγική ανάσχεσης), και στο κεφάλαιο 3, όπου παρουσιάζονται τέσσερα περαιτέρω παραδείγματα τέτοιων στρατιωτικών στρατηγικών («σταυροφορίες», δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών, στρατηγική αποφυγής άμεσης σύγκρουσης και ανταρτοπόλεμος). Τα εν λόγω παραδείγματα στρατιωτικών στρατηγικών, παρατίθενται με αναλυτικά ιστορικά στοιχεία ενώ συγχρόνως παρουσιάζονται και παραδείγματα, που αναδεικνύουν πώς οι συγκεκριμένες στρατηγικές υιοθετήθηκαν από επιχειρήσεις, και εφαρμόστηκαν εναντίον των ανταγωνιστών τους, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο, σαφέστερη την αντιστοίχιση μεταξύ των δύο κόσμων. Πέρα όμως από τα παραπάνω, για κάθε στρατηγική, δίνεται έμφαση και στην παρουσίαση και ανάλυση ορισμένων βασικών παραγόντων, στους οποίους πρέπει να δίνεται κάθε φορά, ιδιαίτερη προσοχή, καθώς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία κάθε στρατηγικής και στην επίτευξη των τελικών στόχων. Προκειμένου να καταστεί η σημασία τους, περισσότερο ευκρινής, η παρουσίαση-ανάλυση των συγκεκριμένων παραγόντων, συνοδεύεται από παράθεση παραδειγμάτων τόσο από την στρατιωτική ιστορία όσο και από τον κόσμο του επιχειρηματικού ανταγωνισμού. Οι συνθήκες, που επικράτησαν μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διαμόρφωσαν ένα πολύπλοκο, διαρκώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, στο οποίο οι επιχειρήσεις, καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά, γνωστούς αλλά και άγνωστους προς το παρόν, ανταγωνιστές, που μπορούν να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή, από οποιαδήποτε κατεύθυνση. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο σύγχρονος επιχειρηματικός ανταγωνισμός, κατέστη μια μορφή πολέμου, ιδιαίτερα απαιτητικού και πολύπλοκου, που οδήγησε τις επιχειρήσεις, να αναπτύξουν στρατηγικές μεγιστοποίησης της αποτελεσματικότητας της κερδοφορία στους, ελαχιστοποίησης του κόστους και βελτιστοποίησης της αξιοποίησης και εκμετάλλευσης των διαθεσίμων πόρων. Όσο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πιθανότητα ενός γενικευμένου πολέμου απομακρυνόταν και οι άνθρωποι αισθάνονταν πιο ασφαλείς, τόσο αυξανόταν η ανάγκη για τη δημιουργία ενός αναδιοργανωμένου στρατού, που θα ήταν το ίδιο ή περισσότερο αποτελεσματικός και ικανός να φέρει σε πέρας την αποστολή του, με το ελάχιστο δυνατόν, προσωπικό και πόρους. Στο πλαίσιο επίλυσης του συγκεκριμένου προβλήματος, ο στρατός, στράφηκε στη μελέτη της οργάνωσης, του τρόπου διοίκησης και λειτουργίας των επιχειρήσεων, στις νέες μεθόδους παραγωγής, εφοδιαστικής υποστήριξης και διαχείρισης πόρων, που είχαν αναπτύξει και στην υιοθέτηση των επιτυχημένων στρατηγικών, που είχαν αναπτύξει.