Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα : προσέγγιση των εμποδίων στην απελευθέρωση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, με ιδιαίτερη αναφορά στην ελληνική περίπτωση, υπό το πρίσμα των δομικών παραγόντων διαμόρφωσης της αγοράς (δυνάμεις ανταγωνισμού - υπόδειγμα Porter)

Abstract

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε πορεία δημιουργίας μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς ενέργειας, που θα λειτουργεί υπό καθεστώς πλήρους και ελεύθερου ανταγωνισμού. Όμως, μετά την πάροδο αρκετών ετών από τη θέσπιση των πρώτων ευρωπαϊκών οδηγιών για τη απελευθέρωση των αγορών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, διαπιστώνεται ότι τα βήματα που έχουν γίνει στην κατεύθυνση του ανοίγματος των εθνικών αγορών ενέργειας και οι ρυθμοί ανάπτυξης της ενιαίας ανταγωνιστικής αγοράς ενέργειας δεν ικανοποιούν τους στόχους που έχουν τεθεί. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη δομική διάρθρωση της πλειονότητας των εθνικών αγορών ενέργειας, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, που εκκινούν από συνθήκες πλήρους μονοπωλίου, όπως ακριβώς και στην ελληνική περίπτωση ή, τουλάχιστον ολιγοπωλίου. Στην παρούσα εργασία γίνεται αναφορά στην εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, όπως προκύπτει από τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και τη μεταφορά τους στην ελληνική νομοθεσία, στην προσπάθεια αντιμετώπισης και ρύθμισης των εμποδίων που προκύπτουν στο άνοιγμα των αγορών. Στη συνέχεια περιγράφεται το υπόδειγμα των πέντε δυνάμεων του ανταγωνισμού (Μ. Porter) και εφαρμόζεται αφενός για την προσέγγιση των δομικών παραγόντων της αγοράς που συντελούν στην καθυστέρηση του ανοίγματος των αγορών ενέργειας αφετέρου για την ανταγωνιστική δραστηριότητα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.