Σχεδιασμός και ανάπτυξη εκπαιδευτικών σεναρίων για τη διδακτική της ιστορίας σε φοιτητές πανεπιστημιακής εκπαίδευσης βασισμένα στην inquiry based learning και εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης

Abstract

Η παρούσα μελέτη έχει ως θέμα το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιολόγηση ενός ψηφιακού eCourse Διδακτικής της Ιστορίας για φοιτητές/φοιτήτριες Παιδαγωγικών Τμημάτων αλλά και εκπαιδευτικών που διδάσκουν Ιστορία. Για την ανάπτυξη του μαθήματος αξιοποιήθηκε το εκπαιδευτικό πλαίσιο του Inquiry Based learning (IBL ) σε συνδυασμό με τη θεωρία της ιστορικής σκέψης και ειδικότερα του ιστορικού συλλογισμού καθώς και εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης που καλλιεργούν τη διερευνητική ιστορική μάθηση στο σχεδιασμό σεναρίων. Οι δραστηριότητες του μαθήματος αναπτύχθηκαν συνολικά σε 8 ενότητες. Οι συμμετέχοντες καλούνται να σχεδιάσουν σενάρια ιστορικής διερεύνησης για τους μαθητές τους. Για το σχεδιασμό αυτό ενημερώνονται για το θεωρητικό πλαίσιο του Backward design, του IBL, της έννοιας της ιστορικής σκέψης/ιστορικού συλλογισμού και τέλος για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και ειδικότερα του εργαλείου Brisk. Στη συνέχεια, ακολουθώντας τα στάδια του IBL και αξιοποιώντας το Brisk οι συμμετέχοντες δημιουργούν φύλλα εργασίας για τους μαθητές τους ώστε να επιλέξουν ιστορικό θέμα, να διατυπώσουν ιστορικά ερωτήματα, να πλαισιώσουν το ζήτημα που ερευνούν, να συλλέξουν και να αναλύσουν ιστορικές πηγές σε σχέση με έννοιες δευτέρου βαθμού, να διατυπώσουν επιχειρήματα και εν τέλει να εκφράσουν ιστορικό συλλογισμό. Όλες αυτές οι δραστηριότητες συνεισφέρουν στο σχεδιασμό των σεναρίων τους. Το ψηφιακό μάθημα πραγματοποιείται σε ασύγχρονο πλαίσιο. Η ερευνητική διαδικασία έχει σχεδιαστεί να εφαρμοστεί και να αξιολογηθεί από φοιτητές/ φοιτήτριες Παιδαγωγικών Τμημάτων ή εν δυνάμει εκπαιδευτικούς που θα επιμορφωθούν στη Διδακτική της Ιστορίας. Για τη διερεύνηση της επίδρασης του ψηφιακού μαθήματος στις δεξιότητες των συμμετεχόντων επιλέχθηκε ερωτηματολόγιο (pre-test και post-test). Μέσα από μια διαδικασία δομημένης υποστήριξης (scaffolding) οι εκπαιδευόμενοι δημιουργούν τις φάσεις τους σεναρίου τους, το οποίο και αναρτούν με την ολοκλήρωση του μαθήματος καθώς αποτελεί και αυτό μέρος της αξιολόγησης τους. Επίσης, για τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας του ψηφιακού μαθήματος χρησιμοποιείται ερωτηματολόγιο μέτρησης αποτελεσματικότητας μετά την ολοκλήρωσή του. Στο πλαίσιο στης παρούσας διπλωματικής εργασίας η ερευνητική διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε. Ωστόσο, τα αποτελέσματα της έρευνας όταν πραγματοποιηθεί ο πειραματικός έλεγχος μπορούν να συνομιλήσουν με ευρήματα από την βιβλιογραφία και να επιβεβαιώσουν την εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων στην πράξη. Για παράδειγμα, η ανάλυση των τελικών projects/ σεναρίων θα μπορούσε να αποκαλύψει κατά πόσο οι εκπαιδευόμενοι είναι σε θέση να σχεδιάσουν πλήρη μαθησιακά σενάρια που πληρούν όλα τα κριτήρια, όπως η ανάπτυξή τους στο πλαίσιο του IBL, η προώθηση της ιστορικού συλλογισμού και η χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης προς αυτή την κατεύθυνση . Η συμβολή της συγκεκριμένης μελέτης όταν ολοκληρωθεί εστιάζει το ενδιαφέρον της στη δημιουργία ενός ψηφιακού μαθήματος που συνδυάζει το διάλογο της Τεχνητής Νοημοσύνης με τη διερευνητική μάθηση και την ιστορική σκέψη/ιστορικό συλλογισμό και αναδεικνύει έναν νέο ορίζοντα δυνατοτήτων για τη διδασκαλία της Ιστορίας σε ακαδημαϊκό και σχολικό επίπεδο. Ο ορίζοντας αυτό δεν μπορεί να προσεγγιστεί χωρίς την ουσιαστική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής τους εκπαίδευσης, σε επίπεδο παιδαγωγικό και επιστημολογικό στην ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαιδευτική πράξη.