Η καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου

Master Thesis
Συγγραφέας
Βλαβιανού, Γεωργία - Χριστίνα
Ημερομηνία
2025-06-19Επιβλέπων
Σινανιώτη, ΑριστέαΠροβολή/ Άνοιγμα
Λέξεις κλειδιά
Καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης ; Ηλεκτρική ενέργεια ; Φυσικό αέριο ; Δεσπόζουσα επιχείρηση ; Ιστορικοί πάροχοιΠερίληψη
Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται το ζήτημα της καταχρηστικής εκμετάλλευσης της δεσπόζουσας θέσης των επιχειρήσεων στις αγορές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου η άνθιση των οποίων είναι πιο πρόσφατη συγκριτικά με άλλες αγορές. Οι εν λόγω αγορές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν σκεφτούμε το πώς μπορούν να επιτευχθούν ταυτοχρόνως και χωρίς να είναι ασυμβίβαστοι αφενός οι στόχοι μιας δεσπόζουσας επιχείρησης για την κυριαρχία της στην αγορά και την μεγιστοποίηση του κέρδους της και αφετέρου οι στόχοι προστασίας του περιβάλλοντος, της εξασφάλισης του ενεργειακού εφοδιασμού και της προστασίας των καταναλωτών. Τα ανωτέρω εξασφαλίζονται από τις διατάξεις του δικαίου του ανταγωνισμού, οι διατάξεις και η πλούσια νομολογία του οποίου επιλύει τις συγκρούσεις αυτές, σταθμίζοντας κατά περίπτωση την αναγκαιότητα της προστασίας του εκάστοτε δικαιώματος και τα δυνητικά ή πραγματικά αποτελέσματα των ακολουθούμενων ανταγωνιστικών πρακτικών.
Στην παρούσα εργασία μέσα από μια θεωρητική αλλά και νομολογιακή προσέγγιση θα διαπιστώσουμε ότι η αγορά της ενέργειας λειτουργεί όπως ακριβώς και οι λοιπές ανταγωνιστικές αγορές, με επιχειρήσεις που προσπαθούν να «κυριαρχήσουν» η μία έναντι της άλλης και καταναλωτές που επιδιώκουν να έχουν το δικαίωμα της επιλογής ανάμεσα σε πολλούς παρόχους. Η ιδιαιτερότητά των ενεργειακών αγορών, λόγω της πρόσφατης κυρίως ανάπτυξής τους που έλαβε χώρα μετά τις αλλαγές που διεξήχθησαν από την Ε.Ε. στον τομέα της ενέργειας κατά την δεκαετία του 1990, έγκειται στο ότι οι ιστορικοί παίκτες έχουν μέχρι και σήμερα αυξημένη ισχύ, την οποία συχνά τείνουν να «εκμεταλλεύονται» εις βάρος εναλλακτικών παρόχων και των καταναλωτών.
Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας θα προβούμε σε μια θεωρητική προσέγγιση των εννοιών της επιχείρησης, της σχετικής αγοράς, της δεσπόζουσας θέσης και των μορφών καταχρηστικής εκμετάλλευσης αυτής. Και τούτο διότι αν δεν κατανοήσουμε αυτές τις έννοιες δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε την εφαρμογή του άρθρου 102 ΣΛΕΕ και του άρθρου 2 του Ν. 3959/2011 στις ενεργειακές αγορές.
Στο δεύτερο κεφάλαιο θα αναφερθούμε στο θεσμικό πλαίσιο της απελευθέρωσης των αγορών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου μέσα από τρεις δέσμες Οδηγιών και στα όργανα που διαφυλάσσουν σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο τον υγιή ανταγωνισμό στις εν λόγω αγορές. Στην συνέχεια θα αναπτύξουμε συνοπτικά την δομή των αγορών αυτών στην Ελλάδα και τους κυρίαρχους «παίκτες» που δραστηριοποιούνται σε αυτές.
Στο τρίτο και το τέταρτο κεφάλαιο θα σχολιάσουμε περιπτώσεις πραγματικών υποθέσεων καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης στις αγορές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, αναδεικνύοντας τη νομολογιακή εξέλιξη και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού από το Δικαστήριο και τις αρχές ανταγωνισμού σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο αντίστοιχα.