Μουσικές πλατφόρμες streaming και πνευματική ιδιοκτησία

Abstract

Η ραγδαία ανάπτυξη των κοινωνικών μέσων και των υπηρεσιών streaming δημιούργησε τις δύο τελευταίες δεκαετίες προβληματισμούς για τη δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών, ειδικά για αυτήν της μουσικής. Παρά τις πολύτιμες δυνατότητες που προσφέρουν οι πλατφόρμες στους κατόχους δικαιωμάτων να κερδίζουν έσοδα, δημιουργοί και ερμηνευτές εξέφρασαν επανειλημμένα αμφιβολίες για την κατανομή των κερδών, ενώ υποστηρίχθηκε ότι η αξία των έργων τους υποβαθμίζεται σε μια οικονομία που κυριαρχείται από αυτές. Αυτό οδήγησε σε σημαντικές νομικές μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη, με στόχο την προστασία των δικαιωμάτων και την εξασφάλιση δίκαιων αμοιβών, όπως η Οδηγία 2019/790.

Στην παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρείται ο εντοπισμός του χρόνιου προβλήματος της αμοιβής των δημιουργών από τις ψηφιακές υπηρεσίες streaming, καθώς και η διερεύνηση επίλυσής του μέσω του άρθρου 17 της Οδηγίας 790/2019. Πιο συγκεκριμένα, στο Κεφάλαιο I γίνεται μια σύντομη αναφορά στην ιστορία της μουσικής βιομηχανίας και μια προσπάθεια χαρτογράφησης του συγκεκριμένου οικοσυστήματος με βάση τους κεντρικούς παίχτες, τα πνευματικά τους δικαιώματα και τις μεταξύ τους σχέσεις. Στο επόμενο Κεφάλαιο (II) αναλύεται o όρος «streaming», οι διάφορες κατηγορίες με τις οποίες εμφανίζεται σήμερα, ενώ δίνεται έμφαση στο μουσικό streaming. Ακολουθεί (Κεφάλαιο ΙΙΙ) η επεξήγηση του φαινομένου κενού αξίας (value gap), η αναζήτηση της ρίζας του προβλήματος και μια κριτική θεώρησή του. Τέλος (Κεφάλαιο IV), αναλύεται ενδελεχώς το πολυσυζητημένο άρθρο 17 της Οδηγίας 790/2019, το οποίο θεσμοθετήθηκε μετά από επάλληλες διαβουλεύσεις για να εξισορροπήσει την ανισότητα που έχει προκληθεί ανάμεσα στα κέρδη των υπηρεσιών streaming και των αμοιβών που λάμβαναν οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές.