Η έναντι τρίτων αστική ευθύνη και οι εξαιρέσεις από την ασφαλιστική κάλυψη στα αυτοκινητικά ατυχήματα

Abstract

Δίδοντας τον ορισμό της υποχρεωτικής ασφάλισης αστικής ευθύνης εξ αυτοκινητικών ατυχημάτων, εξετάζεται στη συνέχεια η έννοια του τρίτου και οι τρείς λόγοι εξαίρεσης της ασφαλιστικής εταιρείας από την ασφαλιστική κάλυψη. Η επιλογή των όσων εκτίθενται κατωτέρω ερείδεται σε συγκεκριμένους προβληματισμούς και ειδικότερα σε ερωτήματα όπως: γιατί θεσπίσθηκε ο θεσμός της υποχρεωτικής ασφάλισης αστικής ευθύνης εξ αυτοκινητικών ατυχημάτων; Πως επηρεάζει η έννοια του τρίτου την ασφαλιστική κάλυψη, αλλά και πως ερμηνεύονται και εφαρμόζονται οι εξαιρέσεις που θέτει ο νόμος περί της ασφαλιστικής κάλυψης; Τι προβλήματα δημιουργούσε η έννοια του τρίτου ως ίσχυε πριν την τροποποίηση του άρθρου 7 του Ν. 489/1976 με το άρθρο 50 του Ν. 4949/2022 και τι επέβαλε την τροποποίηση του; Έχει αναδρομική ισχύ ο νέος νόμος; Κατά ποιων προσώπων στρέφεται η αναγωγή του ασφαλιστή σε περίπτωση που συντρέχει κάποιος λόγος εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη και υπό ποιες προϋποθέσεις; Πότε παραγράφεται το δικαίωμα αναγωγής και τι προβληματισμός απασχολεί την επιστημονική κοινότητα περί τούτου; Τι συμβαίνει με τα ζητήματα της υπαιτιότητας και της αιτιώδους συνάφειας στα πλαίσια των τριών εξαιρέσεων περί της ασφαλιστικής κάλυψης που θέτει ο νόμος; Και άλλοι όμοιοι προβληματισμοί που ανακύπτουν στο πλαίσιο της παρούσας και τα οποία παρατίθενται στα σχετικά κεφάλαια. Σήμερα, με το άρθρο 50 του Ν. 4949/2022, το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 7 του Ν. 489/1976, αποτυπώνεται με αρνητική διατύπωση η έννοια του τρίτου. Η αλλαγή αυτή είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα της ανάγκης επίτευξης συμμόρφωσης της χώρας μας με την υπό στοιχεία C (2022) 2632 final/19.05.2022 Αιτιολογημένη Γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την παράβαση (2018)/4150, μέσω της ευθυγράμμισης των εθνικών μας διατάξεων, ήτοι του άρθρου 7 του Ν. 489/1976 (Α’ 331), όπως κωδικοποιήθηκε με το π.δ. 237/1986 (Α’ 110), με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 και της παρ. 1 του άρθρου 13 της Οδηγίας 2009/103/ΕΚ για την ασφάλιση αυτοκινήτων. Επιπλέον, το άρθρο 6β του Π.Δ. 237/1986, ως σήμερα ισχύει, θέτει περιοριστικά τρείς εξαιρέσεις από την ασφαλιστική κάλυψη. Η παρούσα καταλήγει στα εξής δύο συμπεράσματα, ήτοι αφενός στο ότι ορθώς και νομίμως ο νομοθέτης προέβη σε αναδιατύπωση του αντισυνταγματικού παλαιού άρθρου 7 του Ν. 489/1976 διευρύνοντας την έννοια του τρίτου και αφετέρου στο ότι ο ερμηνευτής και εφαρμοστής του δικαίου θα πρέπει να εξετάζει ενδελεχώς αν συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος στο πλαίσιο των λόγων εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη.