Πηγές χρηματοδότησης εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα, συγκριτική μελέτη με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και διερεύνηση απορρόφησης ΕΣΠΑ

Abstract

Πεδίο μελέτης της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η έννοια της χρηματοδότησης στην εκπαίδευση. Η σπουδαιότητα και η δυναμική της εκπαίδευσης έχουν επισημανθεί ευρέως στη βιβλιογραφία, όπως επίσης και τα οργανωτικά μοντέλα των εκπαιδευτικών συστημάτων. Σε ότι αφορά την Ευρώπη, τα μοντέλα αυτά διαφοροποιούνται ανά χώρα και αφορούν την ενιαία δομή εκπαίδευσης, την παροχή κοινού βασικού αναλυτικού προγράμματος και τη διαφοροποιημένη κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η Ελλάδα ακολουθεί το μοντέλο παροχής κοινού βασικού αναλυτικού προγράμματος, όπως διάφορες χώρες της Δυτικής και Νότιας Ευρώπης. Σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση των σχολικών μονάδων στις χώρες της Ε.Ε. και με βάση τη μελέτη των στατιστικών στοιχείων, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία μεταξύ των κρατών - μελών σχετικά με τον τρόπο της μεταβίβασης των πόρων. Παρόλα αυτά, στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. υφίσταται ένας αλγόριθμος με βάση τον οποίο υπολογίζονται οι πόροι που πρέπει να μεταβιβαστούν σε μια σχολική μονάδα, με βάση το πλήθος των μαθητών που φοιτούν σε μια σχολική μονάδα ή/και το πλήθος των εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε αυτήν. Συχνά – πλην όμως της Ελλάδας – λαμβάνονται επιπλέον κριτήρια υπόψη για τη διαμόρφωση του αλγορίθμου όπως τα χαρακτηριστικά της επιμέρους σχολικής μονάδας καθώς και του είδους των μαθητών που φοιτούν σε αυτή. Στη χώρα μας η δημόσια χρηματοδότηση της εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια βαθμίδα υλοποιείται μέσα από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας, το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τα ποσά των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η χρηματοδότηση γίνεται μέσω χρηματοδότησης εισροών, διαδικασίας και εκροών. Οι δαπάνες για την εκπαίδευση διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ των χωρών της Ε.Ε., με την Ελλάδα να βρίσκεται χαμηλά στην κατάταξη (4,1% του ΑΕΠ), αρκετά κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (4,8 % του ΑΕΠ). Ολοκληρώνοντας την εργασία, επισημαίνεται πως η αξιοποίηση του ΕΣΠΑ ως μέσο χρηματοδότησης του εκπαιδευτικού συστήματος αναδεικνύεται ως ευεργετική. Ωστόσο, οι ανάγκες του εκπαιδευτικού μας συστήματος παραμένουν μεγάλες, θέτοντας επιτακτική την εστίαση πάνω στο ζήτημα της χρηματοδότησης, με σκοπό μια βιώσιμη, ποιοτική εκπαίδευση για όλα τα παιδιά και τους νέους.