H διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων στο στρατό ξηράς

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας, η οποία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος ΜΒΑ ΤQM, είναι η παρουσίαση της διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων του Στρατού Ξηράς (ΣΞ) κι η εξαγωγή συμπερασμάτων. Επιλέχθηκε το συγκεκριμένο θέμα, φυσικά, λόγω της στρατιωτικής μου ιδιότητας και με διάθεση προσφοράς στο Τεχνικό Σώμα, όπου υπηρετώ. Η επιλογή του θέματος έγινε με γνώμονα να αποτυπωθεί και να διερευνηθεί η διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων, υπό το πρίσμα της κείμενης νομοθεσίας και των διεθνώς εφαρμοζόμενων τακτικών, που αποσκοπούν στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των στρατιωτικών δραστηριοτήτων. Οι στρατιωτικές αρχές σε όλο τον κόσμο αναγνωρίζουν πλέον ότι, η αποτελεσματική περιβαλλοντική διαχείριση αποτελεί βασικό παράγοντα, προκειμένου να διασφαλισθούν οι επιχειρήσεις σε μακροπρόθεσμη βάση και ότι είναι ζωτικής σημασίας να εξετάζονται σε βάθος οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους. Η αμυντική βιομηχανία, εξαιτίας της τεράστιας εξάπλωσής της, τα τελευταία χρόνια, αποτελεί ένα πολύ βασικό παραγωγό επικίνδυνων αποβλήτων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Το δε τρέχον έτος 2024, στο πλαίσιο του εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού για την αναζωογόνηση της αμυντικής βιομηχανίας, την ενίσχυση της καινοτομίας και της ανάπτυξης τεχνολογίας, χαρακτηρίζεται ως «έτος μετασχηματισμού για την ελληνική αμυντική βιομηχανία, με την ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Έρευνας και Ανάπτυξης Καινοτομίας». Στη χώρα μας, ο Στρατός Ξηράς αποτελεί σημαντικό μέρος της αμυντικής βιομηχανίας. Στην προσπάθεια του να εκτελέσει την βασική του αποστολή, που δεν είναι άλλη από το να προασπίσει και εξασφαλίσει την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της χώρας, υλοποιεί σε καθημερινή βάση μια σειρά επιχειρησιακών και τεχνικών δραστηριοτήτων, όπως και δραστηριοτήτων διοικητικής φύσης, από τις οποίες παράγονται και επικίνδυνα απόβλητα. Διακρίνεται επίσης, για την προσφορά του στην πολιτική προστασία με συμμετοχή σε δραστηριότητες προστασίας των πολιτών και αντιμετώπισης καταστροφών, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και λαμβάνοντας μέτρα, ώστε να περιορίζονται οι δυσμενείς επιπτώσεις σε αυτό. Τα επικίνδυνα απόβλητα, όπως αυτά καθορίζονται στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων (ΕΚΑ) και σχετίζονται με την πολυποίκιλη δραστηριότητα των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) περιλαμβάνουν πληθώρα ουσιών, για τη διαχείριση των οποίων ακολουθούνται θεσμοθετημένες διαδικασίες, που είναι εναρμονισμένες με τη ευρωπαϊκή κι εθνική νομοθεσία. Στην παρούσα εργασία ασχολούμαι με την συνοπτική περιγραφή των δραστηριοτήτων από τις οποίες προκύπτουν επικίνδυνα απόβλητα στον Ελληνικό Στρατό Ξηράς, στην καταγραφή των κυριότερων ειδών παραγόμενων επικίνδυνων αποβλήτων και των υφιστάμενων μεθόδων διαχείρισης αυτών. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, γίνεται αναφορά στην πολιτική διεθνών οργανισμών που αφορά στη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και στην κείμενη νομοθεσία, και τον τρόπο με τον οποίο αυτές ενσωματώνονται στην πολιτική προστασίας περιβάλλοντος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ). Τέλος, κάνω αναφορά στην σκοπιμότητα χρήσης περιβαλλοντικών συστημάτων διαχείρισης (ΠΣΔ) με σκοπό την αποτελεσματικότερη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Όλα τα παραπάνω οδηγούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων προς αξιοποίηση από τους αρμόδιους φορείς.