Θεσμικοί επενδυτές και κριτήρια E.S.G.

Abstract

Οι πρακτικές βιωσιμότητας και εταιρικής διακυβέρνησης εξελίσσονται συνεχώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλά μέτρα έχουν τεθεί σε εφαρμογή στην ΕΕ με στόχο την ενθάρρυνση της ενσωμάτωσης των παραγόντων ESG στην επενδυτική διαδικασία των οργανισμών, διασφαλίζοντας παράλληλα, την προστασία των επενδυτών και τα επαρκή δικαιώματα των μετόχων. Η προθυμία των υπευθύνων χάραξης πολιτικής να ξεκινήσουν μια στροφή προς πιο βιώσιμες διαδικασίες είναι σαφής και η τρέχουσα κρίση είναι πιθανό να επιταχύνει αυτή τη μετάβαση. Οι επενδυτές επίσης γίνονται πιο ενεργοί στη διαδικασία δέσμευσης για να επηρεάσουν ενεργά τις αποφάσεις των εταιρειών σε θέματα ESG (CFA Institute, 2021).

Το 2020, η ζήτηση για βιώσιμα προϊόντα από ευρωπαίους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων επενδυτικών αμοιβαίων κεφαλαίων που ακολουθούν περιβαλλοντικές, κοινωνικές και στρατηγικές διακυβέρνησης (ESG), συνέχισε να αυξάνεται σημαντικά. Οι καθαρές ροές σε μετοχές, ομόλογα και μικτά αμοιβαία κεφάλαια ESG στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιταχύνθηκαν περαιτέρω καθ' όλη τη διάρκεια του 2020, με αξία 67 δισ. ευρώ (ESMA, 2022). Τόσο οι επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία ESG όσο και σε έκδοση χρέους ESG αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς τα τελευταία έτη και καθοδηγούν τις επενδυτικές στρατηγικές. Αν έως το 2025 υπάρξει μια παγκόσμια ανάπτυξη της τάξης του 15% (το ήμισυ του ρυθμού μεταβολής των τελευταίων πέντε ετών), τα περιουσιακά στοιχεία ESG θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 50 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων ESG αναμένεται να φθάσει στα 11 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2025 (Bloomberg, 2021).

Η αξιολόγηση ESG με την πάροδο του χρόνου εντείνεται και γίνεται όλο και περισσότερο καθοριστική για την λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Η βιωσιμότητα και η εκπαίδευση σε ESG θέματα συνεχώς εμπλουτίζεται από νέες τάσεις, κανονιστικές ρυθμίσεις και εργαλεία. Η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σε θέματα ESG αυξάνει και την ανάγκη ορθής και συνεχούς εκπαίδευσης των διοικητικών και ανώτερων στελεχών των επιχειρήσεων. Το τελευταίο διάστημα έχει ενταθεί η έμφαση σε θέματα κλιματικής αλλαγής και διαχείρισης των φυσικών πόρων. Σε γενικές γραμμές οι αξιολογήσεις από εξωτερικούς παρόχους, βελτιώνει την αξιοπιστία, την ακρίβεια και την διαφάνεια των δημοσιοποιήσεων των επιχειρήσεων και αναμένεται να υπάρξει αύξησή τους (CSE, 2021).

Στην ετήσια έκθεση του Center for Sustainability and Excellence αναφέρεται ότι από την ανάλυση 659 εκθέσεων βιωσιμότητας εταιρειών στην Βόρεια Αμερική την περίοδο 2018-2019 διαπιστώθηκε ότι εταιρείες με υψηλές βαθμολογίες ESG παρουσιάζουν υψηλότερες χρηματοοικονομικές επιδόσεις. Κλάδοι με υψηλό βαθμό γνωστοποίησης θεμάτων ESG είναι οι κλάδοι χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ενέργειας, τροφίμων και προϊόντων υγείας. Θετικό είναι το γεγονός ότι όλο και περισσότερο αυξάνει η εμπλοκή μικρότερων επιχειρήσεων με θέματα ESG. Οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση εκθέσεων βιωσιμότητας είναι τα πρότυπα GRI (CSE, 2020).

Η παρούσα εργασία έχει στόχο την διερεύνηση της σημασίας που δίνουν οι επενδυτές σε θέματα ESG και των αποδόσεων των επιχειρήσεων, εστιάζοντας στα αμοιβαία κεφάλαια. Η ανάπτυξη της εργασίας διακρίνεται στο θεωρητικό και το πρακτικό μέρος. Στο θεωρητικό αναλύονται και παρουσιάζονται βασικές έννοιες και θέματα που σχετίζονται με τους θεσμικούς επενδυτές, τα θέματα ESG και τα ευρήματα σχετικών εμπειρικών ερευνών. Το πρακτικό μέρος αναπτύσσεται βάσει δύο προσεγγίσεων. Αρχικά αποτυπώνονται οι απόψεις και η εμπειρία ενός στελέχους της αγοράς, για τις εξελίξεις και τις προοπτικές θεμάτων ESG. Στην συνέχεια μέσω ποσοτικής έρευνας διερευνάται αν τα ESG αμοιβαία κεφάλαια παρουσιάζουν αποκλίσεις στην απόδοση έναντι των παραδοσιακών αμοιβαίων κεφαλαίων καθώς και ο βαθμός επίδρασης του επιπέδου αναφοράς ESG γνωστοποιήσεων (πιο συγκεκριμένα της βαθμολόγησης ESG από την Refinitiv).

Η εργασία αναπτύσσεται σε επτά κεφάλαια. Στο πρώτο (παρόν) κεφάλαιο αναφέρονται εισαγωγικά στοιχεία, ο σκοπός της εργασίας και η διάρθρωση της εργασίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται βασικές έννοιες για τους επενδυτές και ειδικά για τους θεσμικούς επενδυτές όπως τα είδη και οι στόχοι τους καθώς και οι τρέχουσες εξελίξεις στην αγορά των θεσμικών επενδυτών παγκοσμίως. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η έννοια του όρου ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Υπευθυνότητα), οι κατευθυντήριες γραμμές προς τις επιχειρήσεις για την δημοσιοποίηση θεμάτων ESG και η μέτρησή τους. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση, βάσει πρόσφατων ερευνών σχετικά με θέματα ESG και την σχέση τους με τις αποδόσεις των μετοχών και των αμοιβαίων κεφαλαίων. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η συνέντευξη επί του θέματος που πραγματοποιήθηκε με Διευθυντή της Διεύθυνσης Επενδυτικών Χαρτοφυλακίων της Alpha Bank. Το έκτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την ποσοτική έρευνα και συγκεκριμένα την μεθοδολογία και τα αποτελέσματά της. Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της εργασίας.