Διαπίστευση φορέων πιστοποίησης συστημάτων διαχείρισης με βάση το πρότυπο ISO/IEC 17021

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες, η ανάπτυξη σε όλους τους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας παγκοσμίως είναι ραγδαία. Αυτό οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας καθώς και στην παγκοσμιοποίηση. Η αυξανόμενη εμπορική ελευθερία που επέφερε η παγκοσμιοποίηση και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, έχουν διευκολύνει την ταχεία ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου. Η ζήτηση για ποιοτικά και ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες σε χαμηλό κόστος ολοένα και αυξάνεται. Η ζήτηση αυτή, οδήγησε τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς στην αναζήτηση μεθόδων και συστημάτων για τη μείωση του κόστους και την εκπλήρωση των απαιτήσεων των πελατών τους. Παράλληλα όμως με την προσπάθεια επίτευξης ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών, δημιουργήθηκε και η ανάγκη βελτίωσης των επιδόσεων στον τομέα του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της βιωσιμότητας, της ασφάλειας τροφίμων, της υγείας και ασφάλειας στην εργασία καθώς και η υποχρέωση για τήρηση των νομοθετικών και κανονιστικών απαιτήσεων. Διαβλέποντας αυτή την ανάγκη, ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO), ανέπτυξε μια σειρά προτύπων τα οποία περιλαμβάνουν απαιτήσεις για το σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης σε διάφορους τομείς δραστηριότητας (π.χ. ποιότητας, περιβάλλοντος, ενέργειας κλπ). Τα πρότυπα έχουν ως στόχο να θέσουν ένα κοινό πλαίσιο στο οποίο μπορεί να βασιστεί μια επιχείρηση ή ένας οργανισμός για να αναπτύξει το σύστημα διαχείρισης του και να επιτύχει τους στόχους του. Για παράδειγμα, τα πρότυπα διαχείρισης ποιότητας βοηθούν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία και στη μείωση των αστοχιών του προϊόντος, τα πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης συμβάλλουν στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των απορριμμάτων και στη βελτίωση της βιωσιμότητας, τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας συμβάλλουν στη μείωση των ατυχημάτων στο χώρο εργασίας, τα πρότυπα διαχείρισης ενέργειας βοηθούν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, τα πρότυπα ασφάλειας τροφίμων συμβάλουν στην πρόληψη της μόλυνσης των τροφίμων, τα πρότυπα ασφάλειας πληροφοριών βοηθούν στη διατήρηση της ασφάλειας των ευαίσθητων πληροφοριών και δεδομένων. Τα πρότυπα βοηθούν τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς ανεξαρτήτως μεγέθους και τομέα δραστηριότητας, να μειώσουν το λειτουργικό κόστος, να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες αγορές, να μειώσουν κινδύνους, να αξιοποιήσουν ευκαιρίες και να διαφοροποιηθούν από τους ανταγωνιστές. Η εφαρμογή λοιπόν συστημάτων διαχείρισης βασισμένων σε πρότυπα, βοηθά τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς όχι μόνο να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των πελατών τους αλλά και στο να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών και στις νομοθετικές και κανονιστικές απαιτήσεις. Για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις και οργανισμοί να αυξήσουν το αίσθημα εμπιστοσύνης προς τα ενδιαφερόμενα μέρη και κυρίως προς τους πελάτες τους, αναζητούν την πιστοποίηση των συστημάτων διαχείρισης που εφαρμόζουν, για να αποδείξουν ότι ένας τρίτος ανεξάρτητος οργανισμός επιβεβαιώνει ότι πληρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές και απαιτήσεις. Η ανάγκη για πιστοποίηση των συστημάτων διαχείρισης είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλών εθνικών και πολυεθνικών Φορέων αξιολόγησης της συμμόρφωσης. Αυτοί οι Φορείς αξιολογούν και πιστοποιούν ένα ευρύ φάσμα συστημάτων διαχείρισης τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Για να έχει όμως προστιθέμενη αξία αυτή η πιστοποίηση, θα πρέπει η διαδικασία πιστοποίησης ενός συστήματος διαχείρισης να είναι ανεξάρτητη, αντικειμενική και αμερόληπτη και να διεξάγεται από Φορείς με την κατάλληλη τεχνική επάρκεια. Η απόδειξη ότι πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις επιτυγχάνεται μέσω της διαπίστευσης. Η διαπίστευση είναι η ανεξάρτητη αξιολόγηση των Φορέων πιστοποίησης έναντι του προτύπου ISO/IEC 17021 το οποίο περιλαμβάνει τις απαιτήσεις για Φορείς που παρέχουν επιθεώρηση και πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης. Η διαπίστευση παρέχεται από ανεξάρτητους μη κερδοσκοπικούς Οργανισμούς, συνήθως εξουσιοδοτημένους από τις κυβερνήσεις των διαφόρων Κρατών. Γενικά, η διαπίστευση όπως άλλωστε και η πιστοποίηση δεν είναι υποχρεωτική. Πρέπει να σημειωθεί όμως, ότι το γεγονός ότι ένας Φορέας πιστοποίησης δεν είναι διαπιστευμένος δεν σημαίνει, ότι δεν και αξιόπιστος. Ωστόσο, οι περισσότεροι Φορείς πιστοποίησης επιλέγουν να διαπιστεύσουν τις υπηρεσίες πιστοποίησης που προσφέρουν, προκειμένου να είναι σε θέση να επιδείξουν μια ανεξάρτητη επιβεβαίωση της ικανότητας και της ανεξαρτησίας τους. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει τα μέρη που εμπλέκονται στις διαδικασίες διαπίστευσης των Φορέων πιστοποίησης και αναλύει τις απαιτήσεις του προτύπου ISO/IEC 17021 με σκοπό να διερευνηθεί η δυνατότητα κάλυψης των απαιτήσεων αυτών μέσω ενός συστήματος διαχείρισης που βασίζεται στις αρχές της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας. Το συμπέρασμα της διερεύνησης είναι ότι η διαπίστευση ενός Φορέα πιστοποίησης είναι εφικτή μέσω του σχεδιασμού και της εφαρμογής ενός κατάλληλου συστήματος διαχείρισης το οποίο βασίζεται στις αρχές και τα εργαλεία της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό έχει η ηγεσία του εκάστοτε Φορέα, η οποία πρέπει να διασφαλίζει την εμπλοκή όλου του προσωπικού και να καλλιεργεί και διατηρεί μια κουλτούρα ποιότητας σε όλα τα επίπεδα δραστηριότητας. Η παρακολούθηση και μέτρηση των διεργασιών του συστήματος μέσω κατάλληλων τεχνικών και ο καθορισμός στόχων με σκοπό τη συνεχή βελτίωση αποτελούν βασικά στοιχεία ενός αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης.