Το φαινόμενο της φοροδιαφυγής και η ποινική αντιμετώπισή του

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάζει ένα από τα πιο σοβαρά και παραδοσιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύγχρονο ελληνικό κράτος, ήτοι τη φορολογική παραβατικότητα και πιο συγκεκριμένα το έγκλημα της φοροδιαφυγής και το σχετικό με αυτή αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και τρίτους. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται εκτενώς η έννοια της φοροδιαφυγής και εντοπίζεται η διάκρισή της από συναφείς έννοιες όπως η έννοια της φοροαποφυγής, της φορο-υπερημερίας, της παραοικονομίας καθώς και της διαφθοράς, ιδωμένες υπό το πρίσμα της ελληνικής θεωρίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αίτια του προβλήματος της φορολογικής παραβατικότητας και οι επιπτώσεις της στην ελληνική πραγματικότητα. Ειδικότερα, επισημαίνεται πως οι ρίζες του προβλήματος δεν πρέπει να αναζητούνται μονάχα σε «ενδογενείς» παράγοντες, που σχετίζονται με την «φορολογική ηθική» των Ελλήνων φορολογούμενων αλλά κυρίως στο ίδιο το ελληνικό κράτος, που με την άναρχη και διαρκώς μεταβαλλόμενη φορολογική νομοθεσία του ενθαρρύνει όχι μόνο τη δημιουργία αλλά και διατήρηση του φαινομένου. Έπειτα, στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μία συνοπτική παρουσίαση των φορολογικών ποινικών κυρώσεων, από τον α.ν 1839/1951 έως το άρθρο 66 του ν. 4174/2013, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθώς και των αλλαγών που έχουν επέλθει έως σήμερα στη φορολογική ποινική νομοθεσία. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας, παρουσιάζεται το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και τρίτους, του άρθρου 25 ν. 1882/1990 σε σχέση με το αδίκημα της φοροδιαφυγής του άρθρου 66 του ν. 4174/2013, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Πιο συγκεκριμένα, απαντώνται ερωτήματα όσον αφορά τη σχέση των δύο αυτών αδικημάτων, το έννομο αγαθό το οποίο έκαστο προστατεύει ενώ παράλληλα παρουσιάζεται η κριτική που έχει ασκήσει μέρος της ελληνικής θεωρίας στην επιλογή του νομοθέτη να αντιμετωπίσει με την επιβολή ποινικών κυρώσεων την παράλειψη πληρωμής βεβαιωμένων οφειλών.