Πατερναλισμός και ελευθερία σε μία φουτουριστική δυστοπία

Abstract

Συχνά επικαλούμαστε ότι το κράτος οφείλει ως άλλος «πατέρας» να μας προστατεύει χωρίς να αναρωτηθούμε τι όρια μπορεί να ξεπεράσει αυτή η προστασία και το τίμημα που θα κληθούμε να πληρώσουμε. Ο σκληρός νομικός πατερναλισμός ξεπερνά αυτά τα όρια και το τίμημα είναι θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα η παραβίαση των οποίων ωστόσο δεν είναι τόσο ευδιάκριτη στα πλαίσια μιας χαοτικής και ταχύτατα κινούμενης καθημερινότητας. Γι’ αυτό το λόγο λογοτεχνικά έργα όπως το 1984 του George Orwell, το Fahrenheit 451 του Ray Bradbury και το Brave New World του Aldous Huxley, μας βοηθούν να επιβραδύνουμε την εικόνα και να βάλουμε στο μικροσκόπιο μεθόδους σκληρού νομικού πατερναλισμού που παρουσιάζονται σε αυτά, οι οποίες δεν είναι τίποτε άλλο από την επισήμανση των τάσεων και των κινδύνων που παρατηρούσαν ήδη οι συγγραφείς στην κοινωνία που ζούσαν οι ίδιοι. Αυτή η προσέγγιση επιλέγεται λόγω του ότι πολλές φορές η λογοτεχνία και η μυθοπλασία χρησιμοποιείται ως μέσο κοινωνικής κριτικής, καθώς οι συγγραφείς χρησιμοποιούν τη φαντασία για να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια του κοινού για κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά θέματα. Ο μεγεθυμένος πατερναλισμός που εντοπίζεται στα εν λόγω δυστοπικά έργα μας βοηθάει να παρατηρήσουμε καθαρότερα στοιχεία σκληρού κρατικού παρεμβατισμού στην κοινωνία που ζούμε σήμερα, να κατανοήσουμε πιο εύκολα τον προβληματισμό που γεννάται γύρω από την παραβίαση θεμελιωδών ελευθεριών και να θέσουμε τα όρια μας προς προάσπισής τους.