Διασφάλιση δικαιωμάτων ασθενών στο δημόσιο νοσοκομείο: ο ρόλος της διοίκησης και της κοινωνικής υπηρεσίας

Abstract

Αντικείμενο μελέτης στην παρούσα εργασία αποτελεί «η Διασφάλιση δικαιωμάτων ασθενών στο Δημόσιο Νοσοκομείο : ο ρόλος της Διοίκησης και της Κοινωνικής Υπηρεσίας», που, στην σημερινή εποχή, είναι ένα σημαντικό θέμα το οποίο αφορά τον καθένα, είτε είναι ασθενής, είτε επαγγελματίας υγείας, είτε σύλλογος υγείας, είτε απλός πολίτης. Αρχικά, επιχειρείται η προσέγγιση βασικών εννοιών, όπως αυτών της υγείας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικότερα των δικαιωμάτων των ασθενών. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται η ανάλυση της ιστορικής αναδρομής για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των ασθενών τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο, ξεκινώντας από την εποχή του Ιπποκράτη και καταλήγοντας στο σήμερα. Έπειτα, πραγματοποιείται η λεπτομερής επεξήγηση του θεσμικού πλαισίου των δικαιωμάτων των ασθενών, μέσα στο οποίο καταγράφονται όλα τα δικαιώματα των ασθενών. Το εν λόγω θεσμικό πλαίσιο αναλύεται σε: 1.Διεθνές (θεσμικό πλαίσιο), στο οποίο παρουσιάζονται Διεθνείς Συμβάσεις και Κείμενα -Υγειονομικοί Κανονισμοί που αναφέρονται στα δικαιώματα των ασθενών, (όπως το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα του Ο.Η.Ε., η UNESCO, ο Π.Ο.Υ. κ.ά.) 2. Ευρωπαϊκό (θεσμικό πλαίσιο) , στο οποίο παρουσιάζεται η Ευρωπαϊκή νομοθεσία που αναφέρεται στο δικαίωμα για προστασία της υγείας (→ Συνθήκη Μάαστριχτ, Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκή Χάρτα Δικαιωμάτων των Ασθενών → πραγματοποιείται γενική αναφορά στα δικαιώματα των ασθενών που συναντάμε γενικά στην Ευρώπη, πως εφαρμόζονται και επηρεάζουν την εθνική νομοθεσία των Ευρωπαϊκών Χωρών φέρνοντας ως παράδειγμα, και συγκρίνοντας μεταξύ τους, την περίπτωση της Γαλλίας και της Ελλάδας). Επίσης, με αναφορά στην γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, σχετικά με τα «δικαιώματα του ασθενούς», παρουσιάζονται προτάσεις για την εξασφάλιση των συλλογικών δικαιωμάτων των ασθενών. 3.Ελληνικό /Εθνικό (θεσμικό πλαίσιο), στο οποίο επεξηγείται λεπτομερώς η Ελληνική νομοθεσία που κατοχυρώνει τα δικαιώματα του Νοσοκομειακού ασθενούς (→ Σύνταγμα, Ν.2071/1992) που είναι ο βασικός Νόμος που διατυπώνει, άμεσα και για πρώτη φορά, τα δικαιώματα των ασθενών στη Χώρα μας, νέος Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας του Ν.3418/2005, ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα). Επιπλέον, πραγματοποιείται ιδιαίτερη αναφορά στα βασικά δικαιώματα των ασθενών που συμμετέχουν στις κλινικές μελέτες, που γίνονται στα Νοσοκομεία, τόσο σε διεθνές επίπεδο (→ αναφορά σε διεθνείς Κώδικες Δεοντολογίας - διεθνές Νομικό Πλαίσιο σχετικά με τη διεξαγωγή κλινικών μελετών) όσο και σε εθνικό (→ κανονιστικές διασφαλίσεις / Νομικό Πλαίσιο για τη διεξαγωγή των κλινικών μελετών στην Ελλάδα - σύσταση Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας). Στη συνέχεια, έχοντας υπόψη πως οι ασθενείς, εκτός από δικαιώματα, έχουν και σημαντικές υποχρεώσεις που θα πρέπει να τηρούν στο Δημόσιο Νοσοκομείο όπου νοσηλεύονται, κρίνεται σημαντικό να γίνει μία σύντομη αναφορά στις βασικές υποχρεώσεις που έχει ο νοσοκομειακός ασθενής ώστε να δημιουργείται καλύτερη συνεργασία με τους επαγγελματίες υγείας και καλύτερα αποτελέσματα της θεραπείας του. Βασικό μέρος της παρούσας εργασίας αποτελεί η λεπτομερής αναφορά στη διασφάλιση / προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών στα Δημόσια Νοσοκομεία στη Χώρα μας. Έτσι, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στους Θεσμούς/Όργανα ελέγχου και διασφάλισης των δικαιωμάτων των ασθενών που επικρατούν στη Χώρα μας, είτε αυτοί εντάσσονται μέσα στο Σύστημα Υγείας (→ Θεσμοί εσωτερικού/ εξαρτημένου ελέγχου), είτε εκτός του Συστήματος (Θεσμοί εξωτερικού/ανεξάρτητου ελέγχου) και είναι διαθέσιμοι στον κάθε ασθενή/πολίτη. Τέλος, ολοκληρώνοντας, επεξηγείται ποιος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του Κράτους, της Διοίκησης, της Κοινωνικής Υπηρεσίας και του προσωπικού (εν γένει) του Νοσοκομείου στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασθενών και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν βασικά (οργανωτικά) προβλήματα των Νοσοκομείων/παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η υψηλή τους ποιότητα και να τηρηθεί το θεσμικό πλαίσιο που προστατεύει τα δικαιώματα των ασθενών. Έχοντας αναπτύξει τα προαναφερθέντα ζητήματα, ο αναγνώστης της παρούσας εργασίας θα έχει σχηματίσει μία σφαιρική εικόνα περί των συγκεκριμένων θεμάτων, δηλαδή των δικαιωμάτων των ασθενών και της διασφάλισης τους στα Δημόσια Νοσοκομεία.