Συστημικές μεθοδολογίες και εργαλεία με εφαρμογές στη διοίκηση έργων

Abstract

Πολυπλοκότητα είναι το χαρακτηριστικό συστημάτων ή καταστάσεων το οποίο εμποδίζει τον παρατηρητή να προβλέψει τη συμπεριφορά ή την εξέλιξή τους ενώ έχει πλήρη γνώση για τις ιδιότητες και τη συμπεριφορά όλων των στοιχείων που τα αποτελούν. Η πολυπλοκότητα κατά κανόνα οφείλεται στη δυνατότητα των επιμέρους στοιχείων, τα οποία είναι άνθρωποι ή άλλα συστήματα, να εκτιμούν καταστάσεις και να παίρνουν αποφάσεις. Η πολυπλοκότητα είναι μία ιδιότητα που χαρακτηρίζει κάθε έκφανση των ανθρώπινων οργανώσεων και της επιχειρηματικότητας. Όπως είναι αναμενόμενο εμφανίζεται και στη Διοίκηση Έργων και θεωρείται ένα από τους σοβαρότερους παράγοντες της μη εκπλήρωσης των κριτηρίων επιτυχίας ενός έργου. Οι συστημικές προσεγγίσεις έχουν αντικείμενο τα οργανωμένα κοινωνικά ή επιχειρηματικά συστήματα στα οποία εγγενώς υπάρχει πολυπλοκότητα. Ο σκοπός της εργασίας αυτής είναι να ερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο η συστημική σκέψη μπορεί να συνεισφέρει στη Διοίκηση Έργων για την αντιμετώπιση προβλημάτων που οφείλονται στην πολυπλοκότητα. Για το σκοπό αυτό εξετάζει τις βασικές αρχές της συστημικής σκέψης, τους βρόγχους ανάδρασης, τη συστημική δυναμική, κάποιες συγκεκριμένες συστημικές μεθοδολογίες και κάποια εννοιολογικά, κυρίως διαγραμματικά, εργαλεία στο κατά πόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε γνωστικές περιοχές της Διοίκησης Έργων. Οι συστημικές μεθοδολογίες που παρουσιάζονται και εξετάζονται είναι οι ακόλουθες: Μεθοδολογία Ηπίων Συστημάτων, Σχεδιαστική Σκέψη, Μέθοδος Δελφών και Θεωρία της Αλλαγής. Τα εννοιολογικά/διαγραμματικά εργαλεία είναι τα εξής: Χάρτης Συστήματος, Διάγραμμα Περιβάλλοντος, Διάγραμμα Εισερχομένων-Εξερχομένων, Διάγραμμα Συνάφειας, Λειτουργική Μοντελοποίηση, Διάγραμμα Επιρροής, Διάγραμμα Ακολουθίας και Τετράγωνο Στόχων. Τέλος, παρουσιάζεται μια επισκόπηση δημοσιεύσεων με πρακτικές εφαρμογές ή προτάσεις οι οποίες αξιοποιούν τις συστημικές μεθοδολογίες στη Διοίκηση Έργων. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας πίνακας που δείχνει τη συσχέτιση των μεθοδολογιών και εργαλείων που μελετήθηκαν με κάθε γνωστική περιοχή της Διοίκησης Έργων. Η μελέτη δείχνει ότι, πολλές από αυτές τις γνωστικές περιοχές αποτελούν πεδίο εφαρμογής αυτών των μεθοδολογιών και εργαλείων, τα οποία προσφέρουν τρόπους διαχείρισης δύσκολων καταστάσεων που οφείλονται στην πολυπλοκότητα.