Δημοσιονομική αβεβαιότητα: πηγές και επιπτώσεις

Abstract

Η παρούσα διατριβή εξετάζει την ενδεχόμενη επιρροή του δείκτη δημοσιονομικής αβεβαιότητας και των υποδεικτών του (δείκτης αβεβαιότητας χρέους και δείκτης αβεβαιότητας φορολογικής πολιτικής) από μεταβλητές που αφορούν την οικονομία αλλά και το αντίστροφο. Οι συγκεκριμένοι δείκτες αβεβαιότητας εκφράζονται ποσοτικά με τους δείκτες EPUF (δείκτης δημοσιονομικής αβεβαιότητας) EPUD (δείκτης αβεβαιότητας χρέους) και EPUT (δείκτης αβεβαιότητας φορολογικής πολιτικής). Για να βρεθεί η όποια επιρροή στην οικονομία ή από την οικονομία χρησιμοποιήθηκαν κάποιες βασικές μακροοικονομικές και χρηματοοικονομικές μεταβλητές. Αυτές είναι η ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ, η μεταβολή των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων, η μεταβολή της ανεργίας, η ποσοστιαία μεταβολή του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής, η ποσοστιαία μεταβολή του δείκτη οικονομικού κλίματος και η ποσοστιαία μεταβολή του Γενικού Δείκτη Αθηνών. Εξετάσθηκαν ξεχωριστά τρεις περίοδοι: από τον Ιανουάριο του 2000 ως τον Ιούλιο του 2019, από τον Ιανουάριο του 2000 ως τον Σεπτέμβριο του 2009 (πριν εκδηλωθεί η κρίση στην Ελλάδα) και από τον Οκτώβριο του 2009 ως τον Ιούλιο του 2019 (μετά την εκδήλωση της κρίσης).

Ειδικότερα, οι δείκτες αβεβαιότητας που χρησιμοποιήθηκαν δεν δείχνουν να επηρεάζουν την οικονομία σε τέτοιο βαθμό ώστε να εξαχθεί κάποιο σημαντικό συμπέρασμα. Σε πολυπαραγοντικό επίπεδο η εξέταση του επηρεασμού κάθε μίας μακροοικονομικής και χρηματοοικονομικής μεταβλητής από καθέναν δείκτη αβεβαιότητας, συμπληρωματικά με άλλες χρηματοοικονομικές και μακροοικονομικές μεταβλητές, δεν οδήγησε σε κάποιο συμπέρασμα γι’ αυτό και δεν παρουσιάζονται στην μελέτη. Μοναδική επιρροή βρέθηκε όταν απομονωμένα εξετάσθηκε η επιρροή του δείκτη δημοσιονομικής αβεβαιότητας και του δείκτη αβεβαιότητας του χρέους με την ανεργία η οποία ήταν θετική (σε μονοπαραγοντικές παλινδρομήσεις). Ακόμη, παρατηρήθηκε αρνητική επιρροή του δείκτη αβεβαιότητας για το χρέος στο ΑΕΠ.

Από την άλλη, η εξέταση του επηρεασμού των δεικτών αβεβαιότητας από τις μεταβλητές της οικονομίας είχε πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Σε μονοπαραγοντικό επίπεδο οι ποσοστιαίες μεταβολές του δείκτη οικονομικού κλίματος και η ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ έχουν αρνητική επιρροή στον δείκτη αβεβαιότητας χρέους και στον δείκτη δημοσιονομικής αβεβαιότητας ενώ η ανεργία δείχνει να επηρεάζει θετικά τους ίδιους δείκτες για το σύνολο του δείγματος. Σε πολυπαραγοντικό επίπεδο, για να δοθεί και πληρέστερη εικόνα στην ανάλυση, σε παλινδρομήσεις όπου εξετάζεται η επιρροή των δεικτών αβεβαιότητας από τις υπόλοιπες μεταβλητές της οικονομίας, βρέθηκε ότι υπάρχει σημαντικός επηρεασμός των δεικτών αβεβαιότητας από τις υστερήσεις τους. Επιβεβαιώθηκαν σε κάποιες παλινδρομήσεις τα συμπεράσματα των μονοπαραγοντικών παλινδρομήσεων, ενώ αναδείχθηκε η αρνητική επιρροή της ποσοστιαίας μεταβολής του Γενικού Δείκτη Αθηνών με τον δείκτη αβεβαιότητας για το χρέος και την φορολογική πολιτική για την περίοδο πριν την έναρξη της κρίσης.