Εταιρική διακυβέρνηση και εσωτερικός έλεγχος : σύγχρονες εξελίξεις και προοπτικές

Abstract

Στην παρούσα εργασία γίνεται µία προσπάθεια διερεύνησης των ευρηµάτων της διεθνούς βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας αναφορικά µε την εταιρική διακυβέρνηση (corporate governance) και το ρόλο που αυτή διαδραµατίζει ως µηχανισµός υπέρβασης των συγκρούσεων συµφερόντων και βελτίωσης των δυνατοτήτων εξωτερικής χρηµατοδότησης µίας πολυµετοχικής επιχείρησης, λαµβάνοντας υπόψη τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που αναδύονται στο σύγχρονο πολύπλοκο επιχειρηµατικό περιβάλλον. Η εφαρµογή ορθών αρχών εταιρικής διακυβέρνησης αποβλέπει στην επίλυση των προβληµάτων που δηµιουργούνται, όταν σε µια επιχείρηση, ο έλεγχος των καθηµερινών υποθέσεων επιτελείται από διαφορετικά πρόσωπα από αυτά που χρηµατοδοτούν την εταιρική δραστηριότητα, τα οποία και απέχουν από τον καθηµερινό βίο της επιχείρησης. Από τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό ότι η σηµασία της εταιρικής διακυβέρνησης για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, των οποίων η µετοχική βάση διεθνοποιείται, αντανακλά τόσο στην ποιοτική αναβάθµιση του τρόπου εσωτερικής λειτουργίας και οργάνωσης µε ζητούµενο την βελτίωση των διαδικασιών λήψεως των εταιρικών αποφάσεων που µεταφράζεται σε άµβλυνση των συγκρούσεων συµφερόντων, όσο και στην βελτίωση των όρων άντλησης των απαιτούµενων εξωτερικών κεφαλαίων για την χρηµατοδότηση των παραγωγικών και επενδυτικών τους σχεδίων. Σε πρώτη φάση επιχειρείται ένας ενδελεχείς εννοιολογικός προσδιορισµός της εταιρικής διακυβέρνησης και των µηχανισµών της, οι οποίοι αποσκοπούν να οριοθετήσουν το πλαίσιο δράσης και συµπεριφοράς των διευθυντικών στελεχών που, όντας αυτονοµηµένα από τους µετόχους, δύνανται να προβούν σε υιοθέτηση καταχρηστικών µεθόδων εταιρικής διαχείρισης και να βλάψουν τα συµφέροντα των µετόχων. Κατόπιν, γίνεται εισαγωγή στην γεωγραφία των συστηµάτων εταιρικής διακυβέρνησης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών ανάλογα µε την χώρα στην οποία εφαρµόζονται. Τον κύριο άξονα προβληµατισµού της παρούσας εργασίας αποτελεί ο ρόλος του διοικητικού συµβουλίου ως µηχανισµός άσκησης διοίκησης, αλλά και εποπτείας του ανωτάτου management. Γίνεται εκτενής αναφορά στη σύνθεση του διοικητικού συµβουλίου και στο πως επιδρά στη βελτίωση των διαδικασιών διακυβέρνησης αλλά και στην εταιρική απόδοση. Η θετική επίδραση στη χρηµατιστηριακή τιµή τη µετοχής και σε άλλα µεγέθη µέτρησης της εταιρικής απόδοσης, όταν η πλειοψηφία του διοικητικού συµβουλίου απαρτίζεται από ανεξάρτητα µέλη, δεν έχει τεκµηριωθεί εµπειρικά σε ικανοποιητικό βαθµό. Το µόνο που µπορεί να εξαχθεί ως συµπέρασµα από την αυξηµένη συµµετοχή εξωτερικών µελών είναι η βελτίωση της ποιότητας αποφάσεων για θέµατα που αφορούν εξαγορές και συγχωνεύσεις και αντικατάστάσης του διευθύνοντος συµβούλου (CEO) λόγω φτωχών επιδόσεων, δηλαδή κακής αξιοποίησης των επιχειρησιακών πόρων.