Στρατηγικές ναυτιλιακών επιχειρήσεων πριν και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης

Abstract

Αποτελεί κοινό τόπο ότι η ναυτιλία την τελευταία δεκαετία βιώνει μία από τις σημαντικότερες, ίσως τη σημαντικότερη, κρίση της μακρόχρονης ιστορίας της. Στο πλαίσιο αυτό οι ναυτιλιακές εταιρείες προσπάθησαν και προσπαθούν, μιας και είναι συνεχής και ιδιαίτερα δύσκολη προσπάθεια, να υιοθετήσουν νέες στρατηγικές, αλλά και να ενσωματώσουν καινούριες στις ήδη υπάρχουσες τους, ώστε όχι μόνο να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, αλλά και να μεταβούν σε καθεστώς κερδοφορίας, ακόμη και σε μικρότερο ποσοστό από ότι είχαν συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια. Αυτές οι στρατηγικές και τα αποτελέσματα τους είναι που θα ξεχωρίσουν τις πραγματικά υγιείς επιχειρήσεις και θα τις οδηγήσουν στο ολοένα και πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον που μέρα με τη μέρα μεταβάλλεται. Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στο να μελετήσει όλες αυτές τις στρατηγικές, αυτές που προϋπήρχαν της κρίσης, αλλά και αυτές που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης ώστε και να τις αναλύσει και να μελετήσει την αποτελεσματικότητα τους, αλλά και να δείξει τη συμπεριφορά των ελληνικών ναυτιλιακών επιχειρήσεων, την προσαρμοστικότητα τους, την ευελιξία τους, το πλάνο τους και την αποτελεσματικότητα τους. Αρχικά δόθηκε ο ορισμός γενικότερα της στρατηγικής στο πλαίσιο των επιχειρήσεων και διερευνήθηκαν οι στρατηγικές των ναυτιλιακών εταιρειών πριν και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που συνεχώς εξελίσσεται και δυσχεραίνει τις προσπάθειες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων ακόμα και για την επιβίωση τους. Επιπροσθέτως, πραγματοποιήθηκε έρευνα σε ναυτιλιακές εταιρίες με αντικείμενο τις στρατηγικές που ακολουθούσαν αυτές και πριν και μετά την οικονομική κρίση προκειμένου να εξαχθούν τα συνολικά συμπεράσματα της εργασίας και να μελετηθεί η συμπεριφορά τους. Στο τέλος εξήχθησαν χρήσιμα συμπεράσματα από τη διεξαγωγή ερωτηματολογίου ανάμεσα σε στελέχη, ανώτερα και κατώτερα, ναυτιλιακών και παραναυτιλιακών επιχειρήσεων με σκοπό να αναλυθεί και η συμπεριφορά του ανθρώπινου παράγοντα και ποσό αυτή επηρεάζει, αλλά και εξαρτάται από την στρατηγική συμπεριφορά της επιχείρησης. Συγκεκριμένα να εξεταστεί σε τι περιβάλλον κινείται και εάν από μόνος του εξελίσσεται και δραστηριοποιείται ώστε ο ίδιος και κατ’ επέκταση η επιχείρηση πετυχαίνει τους στόχους τους, εάν αυτοί οι στόχοι ταυτίζονται και τελικά εάν οι ναυτιλιακές αξιοποιούν τα στελέχη τους, στην στεριά και στη θάλασσα, εάν επενδύει στον ανθρώπινο παράγοντα ως μία από τις στρατηγικές τους. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προέκυψε πως οι επιχειρήσεις χωρίζονται σε αυτές που πραγματικά έχουν στρατηγικό πλάνο και σε αυτές που βαδίζουν τυχαία προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν καταστάσεις. Ένα πρώτο και βασικό κριτήριο αυτού του διαχωρισμού είναι ο πλοιοκτήτης τους και κατά συνέπεια το budget τους και ο στόλος τους (αριθμός, χωρητικότητα, κατάσταση πλοίων). Οι πρώτες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες όχι μόνο να ξεπεράσουν την οικονομική κρίση, αλλά και να είναι κερδοφόρες σε βάθος χρόνου κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και για τις ίδιες και για τους ανθρώπους που την στελεχώνουν και κατά συνέπεια για την ίδια τη χώρα. Αντιθέτως οι δεύτερες στο τόσο ανταγωνιστικό και κάποιες φορές μη λειτουργικό περιβάλλον που δρουν μπορεί παροδικά και βραχυχρόνια τουλάχιστον να έχουν ισοσκελισμένο ισοζύγιο, όμως μακροχρόνια δε θα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις ολοένα και πιο δύσκολες συνθήκες που επικρατούν. Κάθε ναυτιλιακή επιχείρηση είναι ένας ζωντανός οργανισμός που πρέπει συνεχώς να εξελίσσεται, να μεταβάλλεται και να προσαρμόζεται στον ανταγωνισμό και στην αγορά τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία, φιλοδοξεί να αποτελέσει εφαλτήριο για τη διεξαγωγή παρόμοιων ερευνών τόσο στο εσωτερικό των ναυτιλιακών επιχειρήσεων όσο και στα υπόλοιπα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ώστε να προκύψουν πιο αξιόπιστα και αντιπροσωπευτικά συμπεράσματα των στρατηγικών που ακολουθούν και χαράσσουν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Όσο πιο σύντομα ο κλάδος της ναυτιλίας, ολόκληρος, αξιοποιήσει τις στρατηγικές και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται μπροστά του και πάντα με τη συνεργασία του κρατικού μηχανισμού τόσο πιο σύντομα θα επέλθει η πολυπόθητη οικονομική ανάπτυξη και των δύο και θα αντιμετωπιστεί το μείζων ζήτημα της κρίσης, της ανεργίας, της ανάπτυξης και της ευημερίας των ναυτιλιακών επιχειρήσεων.