Η αρμοδιότητα της γενικής συνέλευσης στην Ανώνυμη Εταιρεία

Abstract

Στην ανά χείρας Διπλωματική Εργασία με θέμα την Αρμοδιότητα της Γενικής Συνέλευσης στην Ανώνυμη Εταιρεία θα μελετήσω διεξοδικά το ζήτημα της έκτασης της εξουσίας της γενικής συνέλευσης, τα όρια της, της συνέπειες της υπέρβασης και της κατάχρησής της. Στόχος της παρούσας μελέτης, η οποία εκπονήθηκε στο πλαίσιο απόκτησης του τίτλου μου των μεταπτυχιακών σπουδών είναι ακριβώς η εμβάθυνση σε ένα ζήτημα το οποίο παρ’ ότι παρουσιάζει έντονο θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον δεν έχει απασχολήσει έντονα την ελληνική νομολογία. Η κύρια βάση επομένως της μελέτης μου, ιδίως στα ζητήματα που αφορούν στη διασταύρωση των αρμοδιοτήτων μεταξύ της Γενικής Συνέλευσης και του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν οι μελέτες των Ελλήνων θεωρητικών του Δικαίου, καθώς και αλλοδαπή, ιδίως Γερμανική και Αμερικανική νομολογία προκειμένου να προταθεί μία καλύτερη συστηματική αντιμετώπιση της περιπτωσιολογίας των συγκρούσων αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο οργάνων. Η επιλογή του θέματος της εργασίας έγινε, προκειμένου να καταφέρω να συνδυάσω τις γνώσεις που απέκτησα κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού, αυτές που ήδη είχα λόγω της επιστημονικής μου κατάρτισης στην οικονομική, αλλά και την γνώση του ρυθμιστικού πλαισίου για τη λειτουργία των ανωνύμων εταιρειών. Αυτά με σκοπό την εμβάθυνση σε συγκεκριμένες προβληματικές του δικαίου των ανωνύμων εταιρειών, ενός εκ των πλέον οικονομικά ενδιαφερόντων κλάδων του δικαίου, οι οποίες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άλυτες αφήνοντας έτσι το περιθώριο αναζήτησης λύσεων και επιχειρηματολογίας ανοικτό. Η δε κατανομή της εξουσίας εντός της Ανώνυμης Εταιρείας παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον από την άποψη της εταιρικής διακυβέρνησης, υπό την έννοια της ορθής κατανομής της προκειμένου η εταιρεία να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικότερα για την εκπλήρωση του εταιρικού της σκοπού. Έτσι σχηματικά θα μπορούσα να πω ότι στόχος της παρούσας εργασίας είναι η εμβάθυνση στα ζητήματα σύγκρουσης αρμοδιοτήτων εντός της ανώνυμης εταιρείας υπό το οπτικό πρίσμα της συνέλευσης των μετόχων και η αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων προς εξισορρόπηση τους, ώστε να καταλήξουμε σε προτάσεις για την ορθότερη ερμηνεία του δικαίου αλλά και για την ορθότερη κάλυψη των κενών του. Η εργασία τώρα χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια και σε ένα εισαγωγικό. Το εισαγωγικό κεφάλαιο παρουσιάζει αδρά και ευσύνοπτα τα χαρακτηριστικά της Ανώνυμης Εταιρείας, καθώς και τις πρόσφατες νομοθετικές μεταβολές στο δίκαιο που ρυθμίζει τη λειτουργία της. Έτσι ομαλοποιείται η μετάβαση στα επόμενα κεφάλαια και στο κύριο μέρος της εργασίας. Το πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζει την Γενική Συνέλευση ως όργανο της εταιρείας. Το κεφάλαιο εκκινεί με ένα εκ των πλέον ενδιαφέροντων ζητημάτων σχετικά με την γενική συνέλευση: αυτό της ιδιότητας της ως ανώτατου οργάνου της εταιρείας κατά την ορολογία του νόμου. Στο συγκεκριμένο υποκεφάλαιο τίθεται προς προβληματισμό ο χαρακτηρισμός αυτός της ΓΣ από τον νόμο και προτείνεται μία ερμηνευτική προσέγγιση, η οποία μπορεί να δικαιολογήσει τον εν λόγω χαρακτηρισμό και να εναρμονίσει το άρθρο 33 με τον υπόλοιπο νόμο για τις ανώνυμες εταιρείες. Ερμηνεύουμε το χαρακτηρισμό του ανώτατου οργάνου λόγω της εκλογής από αυτήν των άλλων οργάνων της εταιρείας, λόγω της κρισιμότητας των θεμάτων που ανήκουν στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, λόγο σύνθεσης της από τους μετόχους. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι αρχές λειτουργίας της ΓΣ, τα είδη των συνελεύσεων, οι κανόνες σύγκλισης, συγκρότησης και απόφασης καθώς και η συζήτηση για τις ελαττωματικές αποφάσεις. Το δεύτερο και πλέον πυκνό κεφάλαιο παρουσιάζει την προβληματική γύρω από την αρμοδιότητα της γενικής συνέλευσης. Στο εν λόγω κεφάλαιο παρουσιάζεται και αναλύεται το πεδίο της αποκλειστικής αρμοδιότητας της Γενικής Συνέλευσης κατά το άρθρο 34. Αναλύονται τα επι μέρους θέματα που εμπίπτουν σε αυτήν, καθώς και οι εξαιρέσεις που προβλέπει ο ίδιος ο νόμος. Στη συνέχεια αναπτύσσεται η προβληματική για τις αρρύθμιστες αρμοδιότητες της γενικής συνέλευσης, διαχωρίζεται το συγκεκριμένο ζήτημα από το ζήτημα της διασταύρωσης των αρμοδιοτήτων μεταξύ ΓΣ και ΔΣ και παρουσιάζονται οι νομολογιακές προσεγγίσεις επί του ζητήματος, αλλά και οι θεωρητικές, κριτικά ώστε να καταλήξουμε στην πιο ορθή. Παρουσιάζω επίσης αποφάσεις της γερμανικής νομολογίας οι οποίες μπορούν να αποδώσουν καλύτερα το κριτήριο μέσω του οποίου μπορούν να επιλύονται κάθε φορά οι αμφισβητήσεις περί του αρμοδίου οργάνου για τα αρρύθμιστα από το νόμο ζητήματα. Στο τρίτο κεφάλαιο πραγματεύομαι τη διασταύρωση των αρμοδιοτήτων μεταξύ γενικής συνέλευσης και διοικητικού συμβουλίου. Παρουσιάζω τα άρθρα εκείνα του ΚΝ 2190/1920 που μπορούν να αποτελέσουν τόσο πηγή συγκρούσεων για τις αρμοδιότητες όσο και πηγή επιχειρημάτων για την ορθότερη επίλυση των συγκρούσεων αυτών, ιδίως τα άρθρα 33 και 22α παρ. 2. Επιπλέον παρουσιάζω την διαδικασία της απαλλαγής του Διοικητικού Συμβουλίου από την Γενική Συνέλευση κατά το άρθρο 35 κριτικά. Σχολιάζω τον κυρίως ηθικό του χαρακτήρα, αλλά και προτείνω μια αξιοποίηση του στη βάση της καλής πίστης για έλεγχο καταχρηστικότητας στις αποφάσεις της ΓΣ που είναι προφανώς αντίθετες από την εντύπωση που έχει προκαλέσει περί μη άσκησης των εταιρικών αξιώσεων. Στο τελευταίο κεφάλαιο καταπιάνομαι με την προβληματική περί της ευθύνης του μετόχου για τις υποχρεώσεις της εταιρείας. Αρχικώς παρουσιάζεται ο κανόνας του ανεύθυνου του μετόχου πλην της καταβολής της εισφοράς και στη συνέχεια παρουσιάζονται οι εξαιρέσεις με τον κύριο όγκο πάντως να αφιερώνεται στην πραγμάτευση του ζητήματος της άρσης της νομικής αυτοτέλειας της ανωνύμου εταιρείας. Κλείνοντας συμπεραίνουμε ότι η εξουσία της Γενικής Συνέλευσης ομοιάζει με αυτή του κυρίαρχου λαού στις δημοκρατίες, είναι όντως κυρίαρχος, εκλέγει όμως την κυβέρνηση η οποία έχει πολύ καλύτερη εποπτεία των ζητημάτων καθιστώντας έτσι την απόσταση μεταξύ τους μεγάλη και την ασυμμετρία πληροφόρησης έντονη. Σε κάθε περίπτωση όμως εξακολουθεί η ΓΣ να είναι το όργανο εκείνο το οποίο νοηματοδοτεί τα άλλα, ενώ ανάλογα την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της κάθε εταιρείας μπορεί να έχει πιο εκτεταμένες ή πιο περιορισμένες αρμοδιότητες.