Απασχόληση και λειτουργία της αγοράς ναυτικής εργασίας στην Ελλάδα

Abstract

Στόχος της διπλωματικής αυτής εργασίας ήταν να αναλύσει τη ναυτική εργασία στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, στόχος της διπλωματικής αυτής εργασίας ήταν να αναλύσει τη σπουδαιότητα της ναυτικής εργασίας γενικότερα στα πλαίσια της παγκόσμιας ναυτιλίας, αλλά και ειδικότερα στα πλαίσια της ελληνικής ναυτιλίας, παρουσιάζοντας το πλαίσιο που διέπει τη ναυτική εργασία, αλλά και αξιολογώντας τις τάσεις και συνθήκες της ναυτικής εργασίας, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και με βάση τις γενικότερες τάσεις της παγκόσμιας ναυτικής εργασίας. Όπως προέκυψε από την ανάλυση, οι ναυτικοί είναι άκρως σημαντικοί για τη ναυτιλία και τους πλοιοκτήτες. Το επάγγελμα του ναυτικού έχει συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες, όπως το ότι η εργασία του ναυτικού δεν έχει συγκεκριμένη γεωγραφική βάση, αφού οι ναυτικοί καλούνται να ταξιδεύουν σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, ακολουθώντας το πλοίο στο οποίο εργάζονται. Συνάμα, οι ναυτικοί πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν πολύ απαιτητικές τεχνολογίες, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο μεγάλη τη σημασία τους για την ασφαλή λειτουργία των πλοίων. Κύρια τάση της παγκόσμιας ναυτικής εργασίας αποτελεί η δυνατότητα των πλοιοκτητών να επανδρώνουν τα πλοία τους με πληρώματα διαφόρων εθνικοτήτων, καθώς και η θέλησή τους να τα επανδρώνουν με πληρώματα χαμηλού κόστους από λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίοι επιλέγονται λόγω κόστους. Σε διεθνές επίπεδο, η ναυτιλία διέπεται από διάφορους φορείς, όπως ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ), η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (International Labour Organization, ILO) και η Διεθνής Ομοσπονδία Eργατών Μεταφορών (International Transport Workers' Federation, ITF), ενώ η βασική σύμβαση η οποία διέπει τη ναυτική εργασία σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η Διεθνής Σύμβαση Εργασίας, η οποία συντάχθηκε από τον ILO και εφαρμόζεται από το 2006. Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί έναν κλάδο με τεράστια σημασία για την ελληνική οικονομία, αφού προσφέρει έσοδα και απασχόληση τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα σε κλάδους που συνδέονται με αυτόν της ναυτιλίας. Όσον αφορά τη ναυτική εργασία στην Ελλάδα, κυρίαρχο στοιχείο αποτελεί η μείωση του ποσοστού των Ελλήνων ναυτικών στα πληρώματα των πλοίων, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους τους, σε σύγκριση με τους ξένους ναυτικούς που προέρχονται από λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Οι Έλληνες υποψήφιοι ναυτικοί έχουν τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν στις Α.Ε.Ν., οι οποίες προσφέρουν τόσο θεωρητική, όσο και πρακτική εκπαίδευση. Παρά την ηγετική θέση της ελληνικής ναυτιλίας, η ναυτική εργασία στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από σημαντικά προβλήματα, όπως είναι η κούραση των ναυτικών λόγω των υψηλών απαιτήσεων της ναυτικής εργασίας και ο αυξημένος ανταγωνισμός από ξένους ναυτικούς. Παράλληλα, οι συνθήκες εκπαίδευσης στις Α.Ε.Ν. δεν είναι οι ιδανικές, ενώ ο χαμηλός κρατικός προϋπολογισμός για τις Α.Ε.Ν., σε συνδυασμό με το ότι οι ναυτικοί κατώτερων βαθμίδων δεν έχουν πολλές ευκαιρίες εκπαίδευσης, αποτελούν πρόσθετα προβλήματα που υφίστανται στη ναυτική εργασία. Βάση των παραπάνω, το ελληνικό κράτος πρέπει να συνεισφέρει στη μείωση του κόστους των Ελλήνων ναυτικών, αλλά και στη μείωση της φορολογίας των πλοιοκτητών, ενώ η προώθηση των γυναικών σε θέσεις πλοίων θα μπορούσε να βοηθήσει τους πλοιοκτήτες στο να αντιμετωπίσουν την έλλειψή τους σε έμπειρα και καταρτισμένα στελέχη,. Συνιστάται επίσης η βελτίωση των συνθηκών εργασίας στα πλοία, ενώ θεωρείται ως απαραίτητο το να βελτιωθούν οι συνθήκες εκπαίδευσης στις Α.Ε.Ν. και να προωθηθεί περεταίρω η λειτουργία ιδιωτικών ναυτικών σχολών.