Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: προσδιοριστικοί παράγοντες και οικονομικές επιδόσεις του επιχειρηματικού γίγνεσθαι

Abstract

Η παρούσα διατριβή εστιάζει στην ολιστική διερεύνηση της κατεύθυνσης και της έντασης των σχέσεων μεταξύ του επιχειρηματικού προσανατολισμού, των περιβαλλοντικών συνθηκών, των οργανωσιακών χαρακτηριστικών και των εταιρικών οικονομικών επιδόσεων. Η σπουδαιότητα της έρευνας έγκειται στην κρισιμότητα της επιχειρηματικότητας τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Πέρα από την καθιερωμένη σχέση του επιχειρηματικού προσανατολισμού με τις οικονομικές επιδόσεις, η μελέτη της υφιστάμενης βιβλιογραφίας στο αντικείμενο καταδεικνύει την ύπαρξη περιβαλλοντικών και οργανωσιακών παραγόντων οι οποίοι σχετίζονται με τον επιχειρηματικό προσανατολισμό, επιδρούν στις οικονομικές επιδόσεις των οργανισμών δια μέσου του επιχειρηματικού προσανατολισμού και επηρεάζουν τη σχέση του επιχειρηματικού προσανατολισμού με τις οικονομικές επιδόσεις. Ως εκ τούτου, οι αναδυόμενες θεωρητικές σχέσεις μεταξύ των εννοιών της διατριβής, συνέθεσαν ένα ολιστικό εννοιολογικό υπόδειγμα το οποίο κατηύθυνε τη μεθοδολογική προσέγγιση και την ανάλυση δεδομένων. Δια μέσου της μεθοδολογίας δημοσκόπησης (survey) και με την αποστολή διαδικτυακού ερωτηματολογίου σε ένα τυχαίο δείγμα 384 επιχειρήσεων, η παρούσα διατριβή επεδίωξε τη διερεύνηση 52 ερευνητικών υποθέσεων, οι οποίες θεμελιώθηκαν στο πλαίσιο του εννοιολογικού υποδείγματος. Τα ευρήματα των αναλύσεων κατέδειξαν ότι εντός του εχθρικού περιβάλλοντος της Ελλάδας, το οποίο χαρακτηρίζεται από περιορισμένες επιχειρηματικές ευκαιρίες, οι επιχειρήσεις υιοθετούν αμυντική στρατηγική στάση και μετρίου επιπέδου επιχειρηματικό προσανατολισμό. Ωστόσο, η ανάπτυξη επιχειρηματικού προσανατολισμού εμφανίζει θετική σχέση με την πολυπλοκότητα, τη γενναιοδωρία και το δυναμισμό του περιβάλλοντος, καθώς και με τη στρατηγική προσέγγιση της επιχείρησης (γενική στρατηγική και στρατηγική αποστολής), την οργανική οργανωσιακή δομή, τις παρελθοντικές και τρέχουσες οικονομικές επιδόσεις. Όπως διαφαίνεται από τις πολυμεταβλητές αναλύσεις, ο επιχειρηματικός προσανατολισμός επιφέρει σημαντικές θετικές επιδράσεις στις οικονομικές επιδόσεις των εταιρειών, κυρίως μέσω των διαστάσεων της καινοτομίας και της προνοητικότητας. Περαιτέρω, λειτουργεί ως δίαυλος μεταφοράς ενός σημαντικού μέρους των έμμεσων θετικών επιδράσεων που δύνανται να επιφέρουν η περιβαλλοντική πολυπλοκότητα και γενναιοδωρία, οι παρελθοντικές επιδόσεις και η γενική στρατηγική της επιχείρησης στις τρέχουσες οικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι θετικές επιδράσεις του επιχειρηματικού προσανατολισμού στις οικονομικές επιδόσεις ισχυροποιούνται, όσο το περιβάλλον καθίσταται περισσότερο δυναμικό. Ωστόσο, οι διαφορές που παρατηρούνται στις αναλύσεις ανά κλάδο δραστηριότητας και η διαθεσιμότητα πολυάριθμων επιπρόσθετων περιβαλλοντικών και οργανωσιακών παραγόντων, παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες για μελλοντικές έρευνες στο αντικείμενο.