Δραστηριότητες εκτός ισολογισμού στον τραπεζικό τομέα και κερδοφορία

Abstract

Η παρούσα εργασία ασχολείται με την επίδραση των εκτός ισολογισμού δραστηριοτήτων των τραπεζικών ιδρυμάτων στην κερδοφορία τους. Τα τελευταία χρόνια ο χρηματοοικονομικός τομέας παρουσιάζει ποικίλες καινοτομίες στα τραπεζικά προϊόντα. Ιδιαίτερα, οι τράπεζες, εκτός από την παραδοσιακή τραπεζική και τις εντός ισολογισμού δραστηριότητές τους (on balance sheet activities), ασχολούνται και με εκτός ισολογισμού δραστηριότητες (off balance sheet activities-OBS). Ως λόγοι ύπαρξης των OBS δραστηριοτήτων εντοπίζονται στην ανάγκη για επιβίωση στο έντονο ανταγωνιστικό τραπεζικό περιβάλλον, στη μεγιστοποίηση του εισοδήματος-κερδοφορίας, και στην δυνατότητα διαχείρισης του κινδύνου (hedging) που ενέχουν οι τράπεζες. Με βάση το πρόβλημα που αναφέρθηκε παραπάνω, τίθεται το ερώτημα, κατά πόσον οι δραστηριότητες εκτός ισολογισμού, πραγματικά βοηθούν τις τράπεζες να παράγουν περισσότερο εισόδημα/κέρδος. Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που καλείται να απαντήσει και να εξετάσει εμπειρικά η παρούσα μελέτη. Επίσης, για το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν μεταβλητές που σχετίζονται με τα μακροοικονομικά και την ανταγωνιστικότητα. Οι συγκεκριμένες μεταβλητές δεν είχαν συμπεριλήφθη από προηγούμενες έρευνες και σκοπεύουν να προάγουν την γνώση για την κερδοφορία και τις OBS δραστηριότητες ένα βήμα παραπέρα. Εν κατακλείδι, τα εμπειρικά αποτελέσματα δείχνουν ότι τα OBS επηρεάζουν θετικά την κερδοφορία (INTM, ROAA, ROAE) των τραπεζικών ιδρυμάτων στις χώρες της ΕΕ-28 σε διμεταβλητό περιβάλλον ενώ σε πολύμεταβλητό περιβάλλον επηρεάζουν θετικά μόνο για το ROAA. Παράλληλα, τα αποτελέσματα είναι μεικτά για την Ελλάδα αφού η κερδοφορία επηρεάζεται θετικά από τα OBS μόνο για το INTM.