Αντιλήψεις της αγοράς για την ελληνική κρίση : αντέδρασε πριν ή μετά τα γεγονότα; Κύρια γεγονότα που διαμόρφωσαν την εξέλιξή της

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασαν οι αγορές στην ελληνική κρίση χρέους του 2009. Συγκεκριμένα εξετάζουμε την αντίδραση των περιθωρίων βάσης, δηλαδή της διαφοράς των αποδόσεων των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου σε σχέση με τα αντίστοιχα του Γερμανικού Δημοσίου, στα κύρια γεγονότα που διαμόρφωσαν την ελληνική κρίση. Παράλληλα προσπαθούμε να απαντήσουμε στο ακόλουθο ερώτημα: Οι αγορές αντέδρασαν πριν ή μετά την εκδήλωση των παραπάνω γεγονότων; Η εργασία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο «η περίοδος πριν την κρίση», περιγράφεται η πορεία της Ελλάδας από τις διαπραγματεύσεις για είσοδο στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση μέχρι την ένταξή της σε αυτή το 2000. Παράλληλα γίνεται αναφορά στις χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες της χώρας καθώς και στην περίοδο από το 2001 μέχρι το 2007, στη διάρκεια της οποίας η οικονομική ανάπτυξη που βίωσε η Ελλάδα στηριζόταν στην εγχώρια ζήτηση και τα διαχρονικά προβλήματά της δεν αντιμετωπίστηκαν επαρκώς, με αποτέλεσμα να βρεθεί ευάλωτη μπροστά στην κρίση του 2007. Το δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο «η έλευση της κρίσης», ξεκινά με την διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση της περιόδου 2008-2009 και αναλύει τον τρόπο με τον οποίο επέδρασε στην ελληνική οικονομία. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στα χαρακτηριστικά και την εξέλιξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, χάρη στο οποίο η επίπτωση της διεθνούς κρίσης στην ελληνική οικονομία εν μέρει μετριάστηκε, και αναλύονται όλα τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ελληνική κρίση χρέους από τον Οκτώβριο του 2009, οπότε και το πραγματικό μέγεθος του δημοσιονομικού ελλείμματος έγινε γνωστό, μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2014. Τέλος, γίνεται αναφορά στο ενδεχόμενο ενός GRexit, μιας εξόδου δηλαδή της Ελλάδας από το ευρώ, και αιτιολογείται γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρωζώνη Το τρίτο κεφάλαιο περιγράφει την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε προκειμένου να απαντηθούν τα δύο ερωτήματα της εργασίας. Για την εξέταση του τρόπου αντίδρασης των περιθωρίων βάσης στα κύρια γεγονότα της περιόδου 2009-2014, χρησιμοποιούμε την μέθοδο της Ανάλυσης Χρονοσειράς (Time Series Analysis). Η μεθολογία της Ανάλυσης Μελέτης Περίπτωσης (Event Study) χρησιμοποιείται προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι αγορές αντέδρασαν πριν ή μετά την εκδήλωση των γεγονότων. Στο τέταρτο κεφάλαιο τέλος, παρατίθενται και ερμηνεύονται τα αποτελέσματα της εμπειρικής ανάλυσης. Με βάση την ερμηνεία τους, δίνουμε απάντηση στα δύο κύρια ερωτήματα της εργασίας. Συγκεκριμένα, με βάση την Ανάλυση Χρονοσειράς, προκύπτει ότι οι μεταβλητές που είχαν επίδραση στην εξέλιξη του περιθωρίου βάσης είναι οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (World Economic Outlook) για το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας, η ψευδομεταβλητή που αναφέρεται σε άρθρα του διεθνούς τύπου για την Ελλάδα, η ψευδομεταβλητή που αναφέρεται σε γεγονότα που έχουν ευρύτερες επιδράσεις, δηλαδή επηρεάζουν τόσο την Ελλάδα όσο και άλλες χώρες, κυρίως εκείνες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα με αυτά της Ελλάδας, η ψευδομεταβλητή DESFB, που αναφέρεται σε χρονικό διάστημα 5 ημερών πριν την ανακοίνωση της υποβάθμισης από την Fitch. Με βάση τη μεθοδολογία της Ανάλυσης Μελέτης Περίπτωσης, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι αγορές αντέδρασαν μετά τα γεγονότα και δεν προεξόφλησαν τις μελλοντικές εξελίξεις (backward looking reaction).