Φοροδιαφυγή - φοροαποφυγή στη σύγχρονη Ελλάδα

Abstract

Τα φαινόμενα της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους. Πέρα από τη διασφάλιση της ομαλής είσπραξης των προβλεπόμενων δημοσιονομικών εσόδων, η εξεύρεση λύσης σε αυτά τα ζητήματα αποτελεί προϋπόθεση των ευνομούμενων και δημοκρατικών κοινωνιών, της ύπαρξης κράτους δικαίου και της καθιέρωσης αντιλήψεων δικαιοσύνης. Αυτές οι σκιώδεις διαστάσεις της οικονομίας αποτελούν διαχρονικά ζητήματα ιδιαίτερου προβληματισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκόσμιο επίπεδο αντίστοιχα, ενώ πολλοί τις έχουν τοποθετήσει ανάμεσα στις σημαντικότερες αιτίες της πρόσφατης δημοσιονομικής κρίσης και οικονομικής ύφεσης. Η εύρεση λύσεων στα εν λόγω προβλήματα, που παρουσιάζονται παρακάτω, απαιτεί τον προσδιορισμό των παραγόντων που ενισχύουν τη φορολογική συμμόρφωση. Οι διαδεδομένες μέθοδοι επιβολής της φορολογικής νομοθεσίας που απορρέουν από τις κλασικές οικονομικές θεωρίες αναχαίτισης της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής αδυνατούν να εξηγήσουν τα παρατηρούμενα ποσοστά συμμόρφωσης σε παγκόσμιο επίπεδο και είναι πολλές φορές αναποτελεσματικές. Η φορολογική συνείδηση ως εγγενές κίνητρο συμμόρφωσης υποστηρίζεται ότι μπορεί να εξηγήσει τις παρατηρούμενες αντιφάσεις. Η εξομάλυνση των φαινομένων φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής είναι επιτακτική εντός του πλαισίου εξόδου από την ύφεση και εκσυγχρονισμού του δημόσιου τομέα, ειδικά στα πλαίσια της Ελληνικής οικονομίας. Πέρα από τις παραδοσιακές προσεγγίσεις φορολογικής επιβολής, η σύγχρονη πραγματικότητα απαιτεί την αναγνώριση της σημασίας της εκούσιας συμμόρφωσης, ως απόρροιας της καθιέρωσης και διατήρησης φορολογικής συνείδησης στο κοινωνικό σύνολο. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε κάποιους βασικούς στόχους όπως, το να επιδιώκεται η θεωρητική αποσαφήνιση του ρόλου της φορολογικής συνείδησης στη συμμόρφωση των φορολογούμενων ως σύγχρονη εναλλακτική προσέγγιση, τη διερεύνηση των κυριότερων τάσεων που ακολουθούνται από την Ελληνική φορολογική διοίκηση και τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της διενέργειας φορολογικών ελέγχων, ως μία από τις βασικότερες κλασικές μεθόδους επιβολής της φορολογικής συμμόρφωσης.