Έλεγχοι κεφαλαίων, θεσμοί και χρηματοοικονομική ανάπτυξη

Abstract

Τα γεγονότα του Ιουνίου του 2015 αποτέλεσαν μια νέα σελίδα στο βιβλίο της πολυτάραχης ιστορίας της ελληνικής οικονομίας. Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων αποτέλεσε την νεότερη συνέπεια των παρατεταμένων οικονομικών δυσχερειών που βιώνει η χώρα. Οι έλεγχοι αυτοί αποτελούν μέχρι και σήμερα μέρος της καθημερινότητας φυσικών και νομικών προσώπων καθώς και θέμα συζήτησης της ακαδημαϊκής κοινότητας, των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των πολιτών. Τα ανωτέρω αποτέλεσαν αφορμή για την ενασχόληση αυτής της διπλωματικής εργασίας με την διερεύνηση του πως η χρηματοοικονομική ανάπτυξη επηρεάζεται από την παρουσία τέτοιων ελέγχων και από το επίπεδο θεσμικής ανάπτυξης κάθε χώρας. Για την διερεύνηση των παραπάνω σχέσεων βασιστήκαμε σε μια τροποποιημένη μορφή του οικονομετρικού μοντέλου που αναπτύχθηκε από τους Chinn και Ito (2006). Συγκριτικά με τις προγενέστερες εμπειρικές μελέτες, στην διπλωματική αυτή εργασία η μέτρηση της χρηματοοικονομικής ανάπτυξης και των ελέγχων κεφαλαίων γίνεται με την χρήση των νέων δεικτών από τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες μελέτες και τις βάσεις δεδομένων που τις συνοδεύουν. Το δείγμα που διαμορφώθηκε αποτελείται από 70 χώρες και καλύπτει μια χρονική περίοδο 19 ετών (1995-2013). Τα αποτελέσματα της εμπειρικής μας ανάλυσης στοιχειοθετούν μια αρνητική σχέση μεταξύ του ύψους των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και της χρηματοοικονομικής ανάπτυξης. Αντίθετα, υψηλότερο επίπεδο θεσμών συνδέεται με καλύτερη απόδοση του χρηματοπιστωτικού τμήματος της οικονομίας. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι χώρες που παρουσιάζουν υψηλότερη θεσμική ανάπτυξη επωφελούνται περισσότερο από μια διαδικασία χρηματοοικονομικής απελευθέρωσης και άρσης των περιορισμών. Τέλος, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όταν οι χώρες κατηγοριοποιούνται με βάση το εθνικό εισόδημα, η αρνητική επίδραση των περιορισμών ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων επί της χρηματοοικονομικής ανάπτυξης είναι μεγαλύτερη για τις χώρες που κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού εισοδήματος. Τα ανωτέρω ευρήματα έρχονται να επιβεβαιώσουν και να ενισχύσουν παρόμοια αποτελέσματα προγενέστερων εμπειρικών μελετών καθώς και να αποτελέσουν έναυσμα για λεπτομερέστερη μελλοντική διερεύνηση.