Η ναυτιλία στην Αρκτική και ο Κώδικας των Πόλων : μπορούν οι νέοι δρόμοι να ανταγωνιστούν τις συμβατικές οδούς;

Abstract

Το λιώσιμο του θαλάσσιου πάγου στην περιοχή της Αρκτικής και η διαρκής άνοδος της θερμοκρασίας ως φυσικό επακόλουθο της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της ανθρώπινης δραστηριότητας έχει ως συνέπεια το όλο και αυξανόμενο ενδιαφέρον για την περιοχή αυτή, καθώς οι συντομότερες αποστάσεις και τα πλούσια υπεδάφη δημιουργούν ευκαιρίες ανάπτυξης επιχειρηματικότητας και προσελκύουν επενδυτικά κεφάλαια, ενώ ταυτόχρονα γίνονται αντικείμενο επιστημονικών ερευνών. Η διέλευση από την Αρκτική, που άλλοτε φάνταζε αδύνατη, καθίσταται πλέον δυνατή διαμέσου των Αρκτικών Περασμάτων. Για τον διάπλου της Αρκτικής τρεις είναι οι διαθέσιμες οδοί: το Βορειοανατολικό Πέρασμα (Northern Sea Route), το Βορειοδυτικό Πέρασμα (Northwest Passage) και το Πέρασμα μέσω του Αρκτικού Ωκεανού (Transpolar Sea Route). Τα περάσματα της Αρκτικής ουσιαστικά αποτελούν ένα πολυσύνθετο σχηματισμό μεταξύ τριών ηπείρων (Ευρώπη, Ασία και Βόρεια Αμερική) με ποικίλα ανταγωνιστικά συμφέροντα από διάφορα κράτη. Επιπλέον, πρόκειται για ένα περιβάλλον με ιδιαίτερες γεωμορφολογικές και κλιματολογικές-καιρικές συνθήκες που δημιουργούν μοναδικούς κινδύνους και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφαλής πλεύση και η περιβαλλοντική προστασία. Για το λόγο αυτό, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα ορίζει τους κανόνες διέλευσης και δραστηριοποίησης στα Αρκτικά νερά, πράγμα το οποίο υλοποιείται με τον Κώδικα των Πόλων. Με την εφαρμογή των διατάξεων του εν λόγω κώδικα, η αξιοποίηση των νέων αυτών δρόμων καθίσταται βιώσιμη εισάγοντας μια νέα εποχή στη ναυσιπλοΐα, δημιουργώντας έτσι τις απαραίτητες προϋποθέσεις ανταγωνιστικότητας με τα συμβατικά περάσματα μέσω των διωρύγων του Σουέζ και του Παναμά. Συμπερασματικά, ύστερα από ενδελεχή συγκριτική μελέτη των δύο εναλλακτικών, οδηγούμαστε στο γεγονός ότι, στην παρούσα φάση και με τα τρέχοντα δεδομένα, δεν εγείρονται θέματα ανταγωνισμού με τους παλιούς δρόμους. Αντίθετα, τίθενται θέματα συμπληρωματικότητας, αφού οι νέοι δρόμοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ταυτόχρονα με τους παραδοσιακούς για αποσυμφόρηση της κίνησης και εκμετάλλευση των συνεργειών που δημιουργούνται.