Επιπτώσεις στην ελληνική ακτοπλοϊα από την άρση του Cabotage

Abstract

Στην ευρωπαϊκή οικονομία υπήρξε έκδηλη τις προηγούμενες δεκαετίες, η τάση για κρατικό παρεμβατισμό που κάλυπτε όλους τους τομείς της οικονομίας, τόσο ως προς το θεσμικό πλαίσιο όσο και ως προς τη λειτουργία τους. Η ναυτιλία δεν αποτέλεσε εξαίρεση του φαινομένου αυτού. Συγκεκριμένα, η ακτοπλοΐα υπήρξε μία αγορά όπου η κρατική παρουσία ήταν και συνεχίζει να είναι συνεχής, ποικιλόμορφη και έντονη. Ένα από τα κύρια μέτρα του κρατικού ελέγχου στην ευρωπαϊκή ακτοπλοΐα υπήρξε το προνόμιο της ακτοπλοΐας, ευρύτερα γνωστό και με τον όρο, cabotage. Παρά την ανάπτυξη και την πρόοδο που έχει γνωρίσει η ακτοπλοΐα τα τελευταία 30 χρόνια στην Ελλάδα είναι γεγονός ότι το σύστημα χαρακτηρίζεται από σημαντικές δυσλειτουργίες που επηρεάζουν αρνητικά το κόστος και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και οδηγούν σε σημαντικά προβλήματα όπως κακή δομή συγκοινωνιακού δικτύου, χαμηλή συχνότητα σύνδεσης ορισμένων νησιών κυρίως το χειμώνα, κακή λιμενική υποδομή κλπ. Μία σειρά από γεγονότα και συγκυρίες, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, η αύξηση των μεγεθών του θαλάσσιου τουρισμού και οι ανάγκες επιτάχυνσης του εκσυγχρονισμού της Ελληνικής ακτοπλοΐας οδήγησαν την Κυβέρνηση στην έκδοση του ν. 2932/01 και την προετοιμασία με αυτόν του εδάφους για την άρση του προνομίου της ακτοπλοΐας (01/01/04). Σαν αποτέλεσμα των ανωτέρω εξελίξεων, κάποιες εταιρείες προχώρησαν σε ολική διαφοροποίηση της στρατηγικής τους από αυτή που είχαν θέσει στα προηγούμενα έτη. Οι πρακτικές των ακτοπλόων επέστησαν σημαντικές αλλαγές καθώς μέχρι πρότινος κανένας ακτοπλόος επιχειρηματίας δεν τολμούσε να επενδύσει το δικό του κεφάλαιο σε μια βιομηχανία όπου τα πάντα, πλην των επενδύσεων, ελέγχονται και καθορίζονται από τον δημόσιο παράγοντα κι όχι από τον ίδιο. Ωστόσο, τα δεδομένα άρχισαν να μεταβάλλονται και μέσα στο νέο περιβάλλον που διαμορφώθηκε από τις εξελίξεις της απελευθέρωσης και παγκοσμιοποίησης της ακτοπλοϊκής αγοράς, δημιουργήθηκαν νέα δεδομένα και σύγχρονες τάσεις στην οργάνωση και στη διοίκηση των ελληνικών ακτοπλοϊκών εταιρειών. Κύριο χαρακτηριστικό που άρχισε να επικρατεί τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο ήταν η απαίτηση για υψηλή αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην ακτοπλοΐα καθώς και το υψηλό επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών.