Η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που ανήκουν σε cluster

Abstract

Η παρούσα εργασία έχει ως κεντρικό θέμα την ανταγωνιστικότητα που προσφέρει μία επιχειρηματική συστάδα στις εταιρίες που περιλαμβάνει και πώς αυτή βρίσκει έδαφος στη ναυτιλία και στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις κατ’ επέκταση. Το πρώτο μέρος της εργασίας αναφέρεται γενικά στη θεωρία των επιχειρηματικών συστάδων και ξεκινά με τον ευρύτερο και πιο διαδεδομένο ορισμό τους, όπως αυτός αναπτύχθηκε από τον Porter και εν συνεχεία αναφέρονται τα γενικά χαρακτηριστικά των cluster. Στο τέλος του πρώτου μέρους της εργασίας περιγράφεται σε γενικές γραμμές η δομή και η διακυβέρνηση που χαρακτηρίζει ένα cluster. H δομή αναπτύσσεται γύρω από τις πέντε δυνάμεις του Porter ενώ η διακυβέρνηση αναφέρεται στο σύνολο των μηχανισμών που στοχεύουν στο συντονισμό των δραστηριοτήτων των μελών της συστάδας (De Langen, 2003). Το δεύτερο μέρος της εργασίας εστιάζει στα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι επιχειρηματικές συστάδες, όπως είναι οι οικονομίες συγκέτρωσης. Αυτές οδηγούν σε μία αυξημένη ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και γι αυτό το λόγο, το κεφάλαιο αυτό καταλήγει σε μία περιγραφή στρατηγικών ανταγωνιστικότητας που υιοθετούν οι επιχειρήσεις. Το τρίτο κεφάλαιο περιγράφει τον τρόπο που μπορούμε να μελετήσουμε ένα cluster και ποιες μεταβλητές μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Συγκεκριμένα, η μελέτη πρέπει να στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες οι οποίοι είναι τα δίκτυα και οι συνεργασίες, η καινοτομία και η έρευνα και η ανάπτυξη, οι ικανότητες των εργαζομένων και τα οικονομικά αποτελέσματα και να καλύπτει όλες τις οικονομίες συγκέντρωσης που εμφανίζονται στα πλαίσια του cluster. Η μελέτη μπορεί να γίνει και με ποιοτικές αλλά και με ποσοτικές μεταβλητές. Εν συνεχεία, το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται πιο εξειδικευμένα στις επιδράσεις του cluster και κυρίως στις οικονομικές δηλαδή στις οικονομίες συγκέντρωσης αλλά και στην τοπική και εθνική διάσταση που έχουν αυτές. Αυτό το βιβλιογραφικό μέρος της εργασίας, καταλήγει σε ένα μαθηματικό μοντέλο ανάλυσης της επίδρασης της γεωγραφικής συσπείρωσης, της εργασιακής εξειδίκευσης και της καταλληλότητας των προμηθευτών στην καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Το επόμενο μέρος της εργασίας, εξειδικεύεται στον κλάδο της ναυτιλίας και στην ανταγωνιστικότητα αυτού. Εμφανίζει και περιγράφει το εργαλείο μελέτης της ανταγωνιστικότητας ενός cluster το οποίο είναι το διαμάντι του Porter με τις μετέπειτα μεταβολές του. Εν συνεχεία περιγράφεται περιληπτικά το γενικευμένο ευρωπαϊκό cluster και παρουσιάζονται περιληπτικά οι παράγοντες ανταγωνιστικότητας ενός ναυτιλιακού cluster και το επίπεδο βαρύτητάς τους. To τελευταίο μέρος της εργασίας παρουσιάζει case studies ευρωπαικών ναυτιλιακών cluster και τα συγκρίνει με το ελληνικό παράδειγμα της ναυτιλίας μέσω του εργαλείου του διαμαντιού του Porter.