Αντιλήψεις και στάσεις νοικοκυριών σχετικά με τη χρήση ενέργειας και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η κατανόηση της ελληνικής ενεργειακής συμπεριφοράς σχετικά με την ηλεκτρική κατανάλωση στον οικιακό τομέα, μέσω του προσδιορισμού και της ανάδειξης των σημαντικότερων παραγόντων επιρροής της, με γνώμονα την οικονομική κρίση που διανύει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Η ενεργειακή συμπεριφορά προσδιορίζεται από τις ενέργειες του ατόμου όσον αφορά την αγορά και χρήση συσκευών, τη λήψη ή τη συνεισφορά του στη λήψη μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και τη διάθεσή του για δράση και εξοικονόμηση. Όπως είναι αναμενόμενο η ενεργειακή συμπεριφορά συνδέεται με δημογραφικά στοιχεία και επηρεάζεται από ένα πλήθος παραγόντων. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, όπου το ενεργειακό πρόβλημα εμφανίζεται οξύτερο από ποτέ, ο προσδιορισμός των παραγόντων επιρροής για την επιλογή του προμηθευτή ηλεκτρικού ρεύματος κρίνεται αναγκαία για το σωστότερο σχεδιασμό και προγραμματισμό των πολιτικών ενεργειακής εξοικονόμησης και αειφόρου ανάπτυξης. Στην παρούσα εργασία, εισαγωγικά, παρουσιάζονται τα κρίσιμα ζητήματα σχετικά με το παγκόσμιο ενεργειακό πρόβλημα και τις μέχρι σήμερα προτεινόμενες στρατηγικές αντιμετώπισής του. Παράλληλα, πραγματοποιείται βιβλιογραφική ανασκόπηση των σύγχρονων προβλημάτων και των προκλήσεων στον τομέα της παραγωγής ενέργειας. Επισημαίνεται η μεταστροφή των σύγχρονων κοινωνιών προς την εφαρμογή πολιτικών για την ενδυνάμωση της πράσινης ανάπτυξης και παράλληλα αναδεικνύεται η σπουδαιότητα της υιοθέτησης αειφόρος πολιτικής στην σύγχρονη ενεργειακή αγορά Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι κύριες μέθοδοι παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των ανανεώσιμων (ΑΠΕ) και των συμβατικών πηγών ενέργειας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη φωτοβολταϊκή τεχνολογία και την απόδοση των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Παράλληλα, προσδιορίζονται τα κεντρικά σημεία της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής σχετικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των ΑΠΕ. Ακολούθως τονίζεται η αναγκαιότητα της έρευνας για την οικιακή κατανάλωση. Δεδομένης της ανομοιογένειας και της έλλειψης επαρκών δεδομένων και στατιστικών στοιχείων για την ανάλυση της οικιακής κατανάλωσης, κρίνεται σημαντική η ανάλυση των παραγόντων επιρροής, προκειμένου να μπορέσει να γίνει ο κατάλληλος σχεδιασμός για την εξοικονόμηση ενέργειας και για την υιοθέτηση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης. Για την ανάλυση των παραπάνω παραγόντων, στο πλαίσιο της παρούσας διπλωματικής πραγματοποιήθηκε έρευνα σχετικά με τη κατανόηση της ενεργειακής συμπεριφοράς, η οποία σχετίζεται με την ηλεκτρική κατανάλωση στον οικιακό τομέα. Για την υλοποίηση της εν λόγω έρευνας συντάχθηκε ερωτηματολόγιο ενεργειακής συμπεριφοράς, το οποίο διανεμήθηκε σε 860 άτομα (κυρίως φοιτητές του Πανεπιστημίου Πειραιά) και περιείχε ερωτήσεις, ομαδοποιημένες σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με τα οφέλη και τις επιπτώσεις της χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με τη δυνατότητα επιλογής προμηθευτή (εάν υπήρχαν εναλλακτικές προτάσεις εκτός ΔΕΗ), με κριτήρια: τον τρόπο παραγωγής, την προέλευση, τη ποιότητα της παροχής, το μέσο κόστος ανά Κιλοβατώρα και τη ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, στο δεύτερο μέρος ενσωματώθηκαν ερωτήσεις σχετικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος. Στη συνέχεια αναλύεται η μεθοδολογία της έρευνας και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ποσοτικής στατιστικής ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων. Μεταξύ άλλων αρχικά παρουσιάζονται οι συσχετίσεις μεταξύ των μεταβλητών, εξετάζοντας όλους τους πιθανούς συνδυασμούς για την εξαγωγή των αρχικών συμπερασμάτων τα οποία και αποτέλεσαν τη βάση της περαιτέρω μελέτης και κατόπιν, προσδιορίζονται οι σημαντικότεροι παράγοντες που καθορίζουν την ενεργειακή κατανάλωση, η οποία δηλώνεται από τους ερωτηθέντες. Η μελέτη και κατανόηση των σημαντικότερων καθοριστικών μεταβλητών είναι απαραίτητη για το σχεδιασμό και την εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών για την προώθηση της εξοικονόμησης και της υιοθέτησης αειφόρος πολιτικής στην σύγχρονη ενεργειακή αγορά.