Η επίδραση της εφαρμογής συνεργατικής & τεχνολογικά υποστηριζόμενης μάθησης στην ανάπτυξη κινήτρων των εκπαιδευόμενων

Abstract

Σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης, κυρίως τις κοινωνικοπολιτισμικές, όπως είναι οι θεωρίες δραστηριότητας (activity theory), εγκαθιδρυμένης μάθησης (situated cognition), κατανεμημένης νόησης (distributed cognition), αυτορυθμιζόμενης μάθησης (self-regulated learning), γνωστικής μαθητείας (cognitive apprenticeship), διδασκαλίας με σύνδεση (anchored instruction), μάθησης με επίλυση προβλήματος (problem based learning), γνωστικής ευελιξίας (cognitive flexibility theory) και διαφοροποιημένης μάθησης (differentiated learning) υποστηρίζεται ακράδαντα και γίνεται πλέον ευρέως αντιληπτό ότι η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της νόησης είναι διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ως εκ τούτου, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη εφαρμογής συνεργατικής μάθησης (collaborative learning), αξιοποιώντας περιβάλλοντα που επιτρέπουν την ανάπτυξη επικοινωνιακών καταστάσεων και την αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων, με απώτερο σκοπό τη βελτιστοποίηση της μαθησιακής διαδικασίας. Παράλληλα, πέρα από τη σπουδαιότητα της συνεργασίας και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στους συναισθηματικούς παράγοντες (affective factors), οι οποίοι επενδύουν σε χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και της συναισθηματικής κατάστασης του μαθητή, ούτως ώστε να επιτευχθεί η αξιοποίηση των κατάλληλων παιδαγωγικών προσεγγίσεων και η αποτελεσματική παρακίνηση του εκπαιδευομένου (Ames, 1992). Παρά το γεγονός ότι το συναισθηματικό στοιχείο είχε παραγκωνιστεί στο παρελθόν από τους γνωστικούς παράγοντες μάθησης, αποτελεί πλέον κοινό τόπο η αναγνώριση της ζωτικής του σημασίας, καθώς όλο και περισσότερο παρατηρείται να ενσωματώνεται στη διδακτική πράξη και μάλιστα να επιφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα. Το γεγονός αυτό μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό, αν λάβουμε υπόψη τη σπουδαιότητα της αισιόδοξης διάθεσης απέναντι σε καινούριες μαθησιακές εμπειρίες, της διέγερσης της περιέργειας και της διαμόρφωσης της ικανότητας του ατόμου να διακρίνει συσχετισμούς και να διευρύνει τις αντιλήψεις του μέσα από ανακαλυπτικές διαδικασίες. Επιπρόσθετα, έχει διαπιστωθεί ότι η ένταξη των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση, η οποία κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος σε παγκόσμιο επίπεδο, επιτρέπει την αξιοποίηση Διαδικτυακού Περιβάλλοντος Μάθησης (ΔΠΜ) και Ψηφιακού Υλικού (ΨΥ), το οποίο, έχοντας την κατάλληλη παιδαγωγική διαμόρφωση, δύναται να εστιάσει στην εξατομικευμένη μάθηση, να αναπτύσσει συναισθηματικούς δείκτες, να υποστηρίζει την οικοδόμηση της γνώσης και τη συνεργατική μάθηση, μέσα από επικοινωνιακές διαδικασίες και ταυτόχρονη ανάπτυξη ικανοτήτων και εξοικείωση των μαθητών με τεχνολογίες πολυμέσων και τεχνολογίες διαδικτύου. Επομένως, θέτοντας ως καθοριστικής σημασίας τους κοινωνικούς και ψυχολογικούς δείκτες και παράλληλα αναγνωρίζοντας τις δυνατότητες που παρέχει η Τεχνολογικά Υποστηριζόμενη Μάθηση (e-learning) στην κατεύθυνσης της ανάπτυξης των εν λόγω παραγόντων, προκύπτει αβίαστα η αναγκαιότητα πραγματοποίησης εκπαιδευτικής έρευνας, η οποία αποσκοπεί στην ανάδειξη των κινήτρων (motivation) και των δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου που μπορούν να καλλιεργηθούν μέσω της εφαρμογής συνεργατικής μάθησης, σε συνδυασμό με τη βοήθεια της Τεχνολογίας. Τα στοιχεία αυτά αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη για την υλοποίηση της συγκεκριμένης έρευνας, η οποία ασχολείται την επίδραση της Ηλεκτρονικής Μάθησης (e-learning), δεδομένης της αξιοποίησης ομαδοσυνεργατικών στρατηγικών και συνεργατικών σεναρίων μάθησης (CLCS scripts), στην ανάπτυξη των κινήτρων των μαθητών, και ιδιαίτερα στους δείκτες Προσοχή (Attention), Σχετικότητα-Συνάφεια (Relevance), Εμπιστοσύνη (Confidence) και Ικανοποίηση (Satisfaction) που αποτελούν και τα συστατικά στοιχεία του θεωρητικού μοντέλου ανάπτυξης κινήτρων (ARCS Model) του Keller (Keller, 1987). Το αντικείμενο της εκπαιδευτικής παρέμβασης επιλέχθηκε από τον κλάδο των Οικονομικών Επιστημών με σκοπό την διδασκαλία του στο Ενιαίο Λύκειο. Πιο συγκεκριμένα η σειρά μαθημάτων που ορίστηκε να διδαχθεί ηλεκτρονικά έχει θέμα: «Business Plan» και απευθύνεται σε μαθητές της Πρώτης (Α’) Τάξης του Ενιαίου Λυκείου. Κριτήριο, αλλά και πρόκληση για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος αποτέλεσε η διαπίστωση ότι οι μαθητές της Πρώτης (Α’) Λυκείου δεν έχουν έλθει σε επαφή με κάτι αντίστοιχο, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την ανταπόκριση τους σε ένα νέο ενδιαφέρον γνωστικό αντικείμενο.