Μελέτη της διαχρονικής συμπεριφοράς του risk premium στις μετοχικές αγορές

Abstract

Η παρούσα εργασία ασχολείται με το ασφάλιστρο κινδύνου (risk premium), δηλαδή την απόδοση που έχουν τα διάφορα περιουσιακά στοιχεία πέρα από την απόδοση χωρίς κίνδυνο, και διερευνά εμπειρικά τη συμπεριφορά του σε σχέση με το επιτόκιο χωρίς κίνδυνο. Τα διάφορα περιουσιακά στοιχεία δεν προσφέρουν βέβαιες εισπράξεις στο μέλλον. Αντίθετα, ενέχουν κάποιο επίπεδο κινδύνου με τον επενδυτή να αναζητά μια απόδοση υψηλότερη προκειμένου να ανταμειφθεί για τον κίνδυνο που αναλαμβάνει εκτός από τη θυσία της σημερινής κατανάλωσης. Το πόσο υψηλότερη θα είναι αυτή η απόδοση, ή αλλιώς το risk premium, εξαρτάται από το επίπεδο του κινδύνου το οποίο αντιλαμβάνεται ο επενδυτής, ο οποίος εκφράζει την απέχθειά του σε αυτόν με διαφορετικό τρόπο ζητώντας διαφορετικά επίπεδα risk premium. Κατόπιν, παρουσιάζεται ο διαχωρισμός των εννοιών του risk premium σε απαιτούμενο, ιστορικό, αναμενόμενο, αλλά και τεκμαρτό, καθώς και η σημασία του στην αξιολόγηση επενδυτικών αποφάσεων, σε επίπεδο χαρτοφυλακίου και σε επίπεδο παγίων επενδύσεων. Εν συνεχεία, παρατίθεται ένα σύνολο εμπειρικών τρόπων υπολογισμού του και γίνεται αναφορά στο παράδοξο του ασφάλιστρου κινδύνου των μετοχών (equity risk premium puzzle), στο υπόδειγμα αποτίμησης περιουσιακών στοιχείων (capital asset pricing model) και στο υπόδειγμα αποτίμησης αντισταθμιστικής κερδοσκοπίας (Arbitrage pricing theory) τα οποία αφορούν στον υπολογισμό του απαιτούμενου risk premium. Επίσης, παρουσιάζονται τα βασικά στοιχεία που αφορούν στην υπόθεση αποτελεσματικότητας των αγορών η οποία είναι συμβατή με τα υποδείγματα αποτίμησης. Η έρευνα εστιάζει στο κατά πόσο το risk premium ιστορικά εξαρτάται από το επιτόκιο χωρίς κίνδυνο και πώς συμπεριφέρεται το risk premium σε περιόδους έντονα μεταβαλλόμενων επιτοκίων. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από ιστορικά στοιχεία σε δείκτες διαφόρων κλάδων από τη χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ κατά τη χρονική περίοδο 2005 – 2014. Τα βασικά συμπεράσματα περιλαμβάνουν ότι το ιστορικό risk premium έχει αρνητική σχέση και χωρίς ασυμμετρίες με τα επιτόκια για όλους τους κλάδους.