Ο ρόλος των γενόσημων φαρμάκων στα οικονομικά της υγείας

Abstract

Παρότι στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες του κόσμου η χρήση γενοσήμων είναι γνωστή πολλές δεκαετίες, στην Ελλάδα ο όρος γενόσημα φάρμακα έχει γίνει γνωστό το τελευταίο χρονικό διάστημα. Η παρούσα εργασία μελετάει την επίπτωση των γενοσήμων στην οικονομία της Ελλάδας και άλλων χωρών του κόσμου και τους παράγοντες που επηρεάζουν τη στάση ασθενών-καταναλωτών και επαγγελματιών υγείας ως προς τα γενόσημα φάρμακα. Πιο συγκεκριμένα έγινε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση σε μελέτες της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με το θέμα των γενόσημων φαρμάκων. Το κράτος έχει θεσπίσει ήδη αρκετά μέτρα για την αύξηση χρήσης των γενοσήμων. Όμως προτείνεται, να γίνει μια πιο ολοκληρωμένη προσπάθεια μέσα από τα κανάλια των επαγγελματιών υγείας, της φαρμακευτικής βιομηχανίας αλλά και των ασθενών-καταναλωτών, ώστε να αποδώσει η προσπάθεια αυτή και επιτευχθεί ο σκοπός της. Σημειώνεται ότι η συζήτηση αυτή λαμβάνει τεράστια έκταση όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στο σύνολο των χωρών της Ευρώπης. Ιδιαίτερη διάσταση λαμβάνει η πολιτική «γενοσήμων», δηλαδή η διαχείριση αφενός των δυνατοτήτων εξοικονόμησης και ελέγχου του κόστους της φαρμακευτικής φροντίδας και αφετέρου των αναπτυξιακών ευκαιριών που σηματοδοτεί η λήξη του χρόνου προστασίας της ευρεσιτεχνίας των πρωτότυπων φαρμάκων και η κυκλοφορία γενοσήμων φαρμάκων. Η επιλογή των κατάλληλων μέτρων και μέσων για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής γενοσήμων διαφοροποιείται σε εθνικό επίπεδο. Η πολιτική γενοσήμων στην Ελλάδα, όπως και το σύνολο της φαρμακευτικής πολιτικής δίνει έμφαση στην επίλυση άμεσων και πιεστικών θεσμικών ή πρωτίστως δημοσιοοικονομικών εκκρεμοτήτων στην κατεύθυνση της μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης. Μέχρι σήμερα η προσπάθεια αυτή συντελείται κυρίως μέσω του ελέγχου των τιμών. Η τρέχουσα πολιτική γενοσήμων είναι αποτέλεσμα των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας. Χαρακτηρίζεται από τη σωρευτική και συχνά αναποτελεσματική εισαγωγή του συνόλου των μέτρων και πρακτικών της πολιτικής γενοσήμων που εφαρμόζονται επιλεκτικά σε άλλες χώρες, σε μια προσπάθεια μεγιστοποίησης του αποτελέσματος της προσπάθειας μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης. Εκτός από το προφανές όφελος που υπάρχει για τα συστήματα υγείας από την χρησιμοποίηση των γενοσήμων, που είναι ο έλεγχος των φαρμακευτικών, η διείσδυση των γενοσήμων αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον αναπτυξιακό τομέα της οικονομίας, όπως ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας: θέσεις εργασίας, εξαγωγές, έσοδα από τη φορολόγηση, κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας και μια μεγάλη αγορά που δημιουργείται από τη λήξη των πατεντών μιας σειράς φαρμάκων, αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν και το πλαίσιο δραστηριοποίησης της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας.