Η ναυτική διαμεσολάβηση κατά το ελληνικό δίκαιο

Abstract

Η ιδέα του εξωδικαστικού ή εναλλακτικού τρόπου επίλυσης των διαφορών (Alternative Dispute Resolution – A.D.R.), γνωστή από αρκετών ετών στο εξωτερικό, εμφανίζει τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα σημάδια ωρίμανσης, προώθησης και «δειλής» διάδοσης. Οι εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης των διαφορών ουσιαστικά αποτελούν ένα παράλληλο σύμπαν προς το κρατικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, του οποίου τα κενά και μειονεκτήματα έρχονται να καλύψουν και να εκμεταλλευτούν προς την καθιέρωσή τους. Η έννομη τάξη και η πρακτική έχουν διαμορφώσει περισσότερους από έναν εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών, όπως την διαπραγμάτευση, την συμφιλίωση/συνδιαλλαγή, την κρίση από διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων, τον διάλογο μεταξύ ομάδων ενδιαφέροντος, την προληπτική γνωμάτευση από τρίτο, τη δεσμευτική απόφαση εμπειρογνώμονα, τη διαιτησία και τη διαμεσολάβηση. Από τις μεθόδους αυτές, η πλέον ανερχόμενη και ελπιδοφόρα είναι ο θεσμός της διαμεσολάβησης, της οποίας τα πλεονεκτήματα, τις ιδιαιτερότητες, το θεσμικό πλαίσιο, τον τρόπο λειτουργίας και τις διαδικασίες υλοποίησης πραγματεύεται η παρούσα εργασία, εστιάζοντας στο ελληνικό δίκαιο και την ελληνική πραγματικότητα. Σχετική αναφορά γίνεται και σε θέματα ναυτιλίας, όπου το ελληνικό στοιχείο κυριαρχεί παγκοσμίως και οφείλει να πρωτοπορεί και -κατά μία έννοια- να επιβάλλεται, λειτουργώντας προς το συμφέρον όχι μόνον της ελληνικής πλοιοκτησίας και εφοπλισμού, αλλά και ολόκληρης της ελληνικής οικονομίας. Αν είναι αργά για τον Πειραιά να αναδειχθεί σε κέντρο ναυτικής διαιτησίας λόγω της «παραδοσιακής» υπεροχής του Λονδίνου και άλλων πόλεων στον τομέα αυτό, σίγουρα υπάρχει τόπος εθνικών συμφερόντων πάσης φύσεως (πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών) για την ανάδειξη και καθιέρωση του Πειραιά σε κέντρο ναυτικής διαμεσολάβησης, ενώ τα οφέλη θα ήταν ενδεχομένως τα ίδια, ή και περισσότερα.