Προσέγγιση καταναλωτών σε θέματα υγιεινής διατροφής - Κατανόηση ετικετών τροφίμων - Τμηματοποίηση της αγοράς

Abstract

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να καλύψει το κενό που υπάρχει τόσο στη διεθνή όσο και στην ελληνική βιβλιογραφία σε θέματα που αφορούν την υγιεινή διατροφή και τη συμπεριφορά των καταναλωτών σε σχέση μ’ αυτή, διερευνώντας αρχικά τη σημασία των ετικετών των τροφίμων κατά την επιλογή προϊόντων από Έλληνες καταναλωτές, με δεδομένο ότι οι ετικέτες αποτελούν πηγές πληροφόρησης σε θέματα που αφορούν την ποιότητα του προϊόντος και την υγεία των καταναλωτών. Σκοπός αυτής της μελέτης είναι να ελεγχθεί εάν και σε ποιο βαθμό οι Έλληνες καταναλωτές γνωρίζουν και κατανοούν τις διαφορετικές ετικέτες των τροφίμων και πως τις αντιλαμβάνονται από άποψη χρησιμότητας και αξιοπιστίας. Δευτερευόντως, η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο να τμηματοποιήσει τους Έλληνες καταναλωτές ως προς τις απόψεις τους σε θέματα υγιεινής διατροφής και να τους κατατάξει με βάσει δημογραφικά στοιχεία, τη συμπεριφορά τους ως προς τη διατροφή και τις απόψεις τους σε σχέση με τις ετικέτες των τροφίμων. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε Έλληνες καταναλωτές με τη μορφή ενός online ερωτηματολογίου, μέσω της δειγματοληψίας ευκολίας (convenience sampling, N = 318). Το ερωτηματολόγιο περιείχε 11 ετικέτες τροφίμων που θεωρούνται και οι ποιο συχνά εμφανιζόμενες στα τρόφιμα στην Ελλάδα και καλύπτουν διάφορους τομείς: τη διατροφή, τα οργανικά, την αειφορία, το δίκαιο εμπόριο, την παράδοση και την ποιότητα. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη περιλαμβάνει τρεις οργανικές ετικέτες (το σήμα της ΒΙΟ-HELLAS, το σήμα της ΔΗΩ και το βιολογικό σήμα της ΕΕ), τρεις ευρωπαϊκές ετικέτες που σχετίζονται με τις παραδόσεις τροφίμων και την αναγραφή συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών (ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ), μια Ελληνική ετικέτα που σχετίζεται με την ποιότητα των τροφίμων (της AGRO), δύο διατροφικές ετικέτες (ΕΗΠ και την ετικέτα υγείας της Unilever «Η επιλογή μου»), μια ετικέτα που αναφέρει τη βιώσιμη αλιεία και τέλος το σήμα του δίκαιου εμπορίου. Οι ερωτώμενοι έδειξαν χαμηλά επίπεδα ευαισθητοποίησης στις ετικέτες των τροφίμων. Εξαίρεση ήταν η Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη (ΕΗΠ) και οι ετικέτες βιολογικών προϊόντων, οι οποίες βρέθηκαν ως οι πιο εύκολες στην κατανόηση, στη χρησιμότητα και την αξιοπιστία από τους καταναλωτές. Κατά μέσο όρο, οι ετικέτες θεωρήθηκαν ως μέτρια χρήσιμες και κατανοητές, αλλά όχι πολύ αξιόπιστες. Κατά τη σύγκριση της αντικειμενικής και αντιληπτής κατανόησης, προκύπτει ότι οι ερωτώμενοι υπερεκτίμησαν την κατανόησή τους σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ την υποτίμησαν σε άλλες. Επίσης βρέθηκε ότι εφόσον οι ερωτώμενοι είχαν ξαναδεί τις ετικέτες αυτό επιδρούσε θετικά στις άλλες διαστάσεις (π.χ. κατανόηση, αντίληψη της χρησιμότητας και της αξιοπιστίας). Σε γενικές γραμμές, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι προοπτικές για τους εμπόρους των πιστοποιημένων προϊόντων διατροφής είναι περιορισμένες και ότι θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες να αυξηθεί η προβολή και η αντίληψη των ετικετών των τροφίμων στους Έλληνες καταναλωτές.