Οικονομική αποτίμηση της ασφάλειας ενεργειακής τροφοδοσίας: εφαρμογή στην περίπτωση του φυσικού αερίου

Abstract

Η Περιβαλλοντική Οικονομία είναι ένας κλάδος της οικονομικής επιστήμης που εστιάζει κυρίως σε περιβαλλοντικά θέματα. Μπορούμε να πούμε ότι διαχωρίζεται από τις επιστήμες της «Πράσινης Οικονομίας» και της «Οικολογικής Οικονομίας», καθώς σε αντίθεση με αυτές χρησιμοποιεί τις κλασσικές αρχές της οικονομίας για να προσεγγίσει τα περιβαλλοντικά θέματα. Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Εθνικό Γραφείο Οικονομικής Έρευνας (National Bureau of Economic Research, NBER): «Η Περιβαλλοντική Οικονομία [···] αναλαμβάνει θεωρητικές ή εμπειρικές μελέτες όσο αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις εθνικών ή τοπικών περιβαλλοντικών πολιτικών ανά την Υφήλιο [...]. Συγκεκριμένα θέματα περιλαμβάνουν τα κόστη και τα οφέλη εναλλακτικών περιβαλλοντικών πολιτικών που σχετίζονται με τη μόλυνση του αέρα, την ποιότητα των υδάτων, τις τοξικές ουσίες, τα στερεά απόβλητα και την παγκόσμια θέρμανση» Βασικός πυλώνας στην επιστήμη της περιβαλλοντικής οικονομίας είναι η αρχή του εξωτερικού κόστους ή οφέλους. Το εξωτερικό κόστος είναι το αποτέλεσμα μιας οικονομικής συναλλαγής το οποίο λαμβάνεται ως κόστος ή ως όφελος από τα μέρη τα οποία δε σχετίζονται άμεσα με την οικονομική συναλλαγή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κάποια αποτελέσματα μιας δραστηριότητας δε λαμβάνονται υπόψη στην τιμή της. Για παράδειγμα όταν ένας παραγωγός δεν καταβάλει κάποιο τίμημα για τη μόλυνση-κόστος που προκαλεί στα μέρη που επηρεάζονται από τη δραστηριότητά του, με αποτέλεσμα να μην περνάει στην τελική τιμή του παραγόμενου προϊόντος το εξωτερικό κόστος. Ένα παράδειγμα εξωτερικού κόστους ή οφέλους που αναφέρεται συχνά είναι «Η Τραγωδία των Κοινών» του Garret Hardin, που σχετίζεται με τα κοινά αγαθά (αγαθά που είναι ανοιχτά για όλους, αλλά και εξαντλήσιμα). Σύμφωνα με τον Hardin οι επισκέπτες μιας περιοχή αναψυχής που είναι ελεύθερης πρόσβασης θα την επισκέπτονται πιο συχνά σε σχέση με μια περιοχή αναψυχής που θα απαιτούνταν κάποιο αντίτιμο για την επίσκεψη σε αυτή. Η παραβολή αυτή καταδεικνύει πως η ελεύθερη πρόσβαση στα κοινά αγαθά και στους φυσικούς πόρους οδηγεί στην περιβαλλοντική κατάπτωση.